Er zijn veel mooie boeken en teksten over allerlei thema’s, die gebruikt kunnen worden voor Close Reading. In deze rubriek tippen we je maandelijks nieuw verschenen boeken of zetten we oude bekende nog eens in de spotlights: het boek van de maand.
Boek van de maand januari 2024
Met deze editie van het ‘Boek van de maand’ sluiten we aan bij de Nationale Voorleesdagen, die van 24 januari tot en met 3 februari 2024 plaatsvinden. Tijdens deze dagen staat onder meer het Prentenboek van het Jaar 2024 centraal. Dit boek maakt deel uit van de Prentenboeken Top 10; een lijst die een jury van jeugdbibliothecarissen jaarlijks samenstelt, om je te helpen bij het kiezen van een prentenboek. Deze maand staan ook wij daarom stil bij Het Prentenboek van het Jaar 2024: Help! Een verrassing! van Miriam Bos.
In Help! Een verrassing! van Miriam Bos maken we kennis met August de Vos. August wacht op Suus Eekhoorn die hem komt ophalen, want ze heeft een verrassing voor hem. Maar August houdt helemaal niet van verrassingen. Terwijl August wacht, beeldt hij zich de ergste dingen in. En of die waarheid worden …
Dit prentenboek is een heel toegankelijk boek dat zich goed leent voor een Close Reading-lessenserie, al bij de allerjongsten. Het kan ook goed dienen als opstapje naar een moeilijker boek over hetzelfde onderwerp, zodat je nog dieper op het onderwerp in kunt gaan.
Sessie 1:
Doel:
- Ik kan vertellen over wie het boek gaat en wat er aan de hand is.
Hebben de leerlingen wel eens een verrassing gehad of meegemaakt? Hoe vonden ze dat? Start je eerste sessie kort (!) met deze vragen. Op deze manier halen de leerlingen voorkennis op over verrassingen en de gevoelens die daarbij kwamen kijken. Deze voorkennis dient dan als kapstok om het nieuwe prentenboek aan op te hangen.
Lees vervolgens het verhaal voor. Kunnen de leerlingen na afloop aan elkaar vertellen over wie het boek gaat en wat er aan de hand is? Je kunt hierbij gebruikmaken van de ‘wie-wat-kaartjes’. Het ‘waar-kaartje’ laten we achterwege, omdat dit minder relevant is voor het verhaal. Bij deze kaartjes passen diverse coöperatieve werkvormen. Je kunt bijvoorbeeld denken aan Denken-delen-uitwisselen, Mix en ruil of een Wandel-wissel uit.
Sessie 2:
Doelen:
- Ik kan vertellen waar August bang voor is.
- Ik kan uitleggen waarom de titel Help! Een verrassing!
Haal in deze sessie eerst de voorkennis op. Dit kan door de leerlingen de ‘wie-wat-kaartjes’ uit de eerste sessie te geven en ze hierover in gesprek te laten gaan. De coöperatieve werkvormen zoals in sessie 1 zijn beschreven, passen ook goed bij deze sessie.
Lees vervolgens de bladzijde voor waarop we te weten komen waar Suus en August van houden. Kunnen de leerlingen aan elkaar vertellen waardoor August zich zo’n zorgen maakt? Lees daarna verder tot aan de bladzijde waarop August zich in de boom verstopt. Geef de leerlingen per tweetal een van de vier platen met daarop Augusts angsten en laat ze met hun schoudermaatje bespreken waar August zo bang voor is. En ook waarom hij denkt dat Suus dit soort dingen zou kiezen.
Sluit deze sessie af met de vraag: waarom heet het boek Help! Een verrassing!? Dit is een meer verdiepende vraag die je meestal in de derde sessie gebruikt, maar hij sluit in deze opbouw van de serie het best aan bij sessie 2.
Sessie 3:
Doelen:
- Ik kan voorspellen hoe August gaat reageren op de volgende verrassing.
- Ik kan tips geven aan Suus voor verrassingen die August heel fijn zou vinden.
Begin ook deze sessie met het ophalen van de voorkennis. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld de vier platen van sessie 2 op het bord laten zien en leerlingen aan elkaar laten vertellen waar August zo bang voor is én waarom hij hier zo bang voor is. Je kunt deze platen ook als kleine kaartjes kopiëren en zo inzetten voor de coöperatieve werkvorm Mix en ruil. Een andere werkvorm kan zijn om enkele platen uit het boek te kopiëren en deze in twee- of drietallen op de juiste volgorde te laten leggen. Laat de leerlingen dan wel het verhaal aan elkaar navertellen, om zo de mondelinge taalvaardigheid te stimuleren.
Aan het eind van het verhaal zucht August dat het ‘de fijnste dag ooit was’. Suus reageert daar opgetogen op en zegt meteen dat ze dan morgen weer wat leuks gaan doen. Maar wat? … Dat is een verrassing! Vraag aan de leerlingen hoe ze denken dat August nu zal reageren op deze verrassing. En waarom denken ze dat?
Vertel dat we August veel beter hebben leren kennen in het verhaal. Zo hebben we al op de tweede bladzijde geleerd dat August houdt van lezen, van mooie dingen maken en van fijn luieren. Kortom: van rustige en veilige dingen. Kunnen de leerlingen Suus nu tips geven met leuke verrassingen voor August? De ‘checklist’ uit het boek kan hen hier goed bij helpen.
Geef de leerlingen denktijd en laat hen hun verrassing aan hun kniemaatje vertellen. Geef daarna alle leerlingen een post-it en laat ze hierop hun idee voor een verrassing voor August tekenen of schrijven. Verzamel de post-its en hang ze goed zichtbaar op.
Vertel dat we niet alleen August beter hebben leren kennen: we weten ook veel meer over Suus. Kunnen de leerlingen nu ook een verrassing bedenken die Suus erg leuk zou vinden? Laat hen deze op een post-it van een andere kleur tekenen of schrijven.
Laat de leerlingen vervolgens aan elkaar vertellen wat zijzelf uit deze verzameling een leuke verrassing zouden vinden. Zijn ze meer een August of meer een Suus?
Meer weten over dit boek? In het tijdschrift LEZEN van Stichting Lezen wordt schrijfster Miriam Bos geïnterviewd. Lees het interview (bladzijde 10 en 11).
Andere prentenboeken
Andere prentenboeken die goed passen bij dit thema, zijn:
- Een klein beetje dapper van Nicola Kinnear
- De leeuw in de muis van Rachel Bright en Jim Field
- Bang Mannetje van Mathilde Stein en Mies van Hout
Tips:
- Als je bovenstaande prentenboeken ook gaat lezen, laat de leerlingen dan uit deze boeken tips verzamelen die ze aan August kunnen geven óf die ze zelf kunnen gebruiken als ze iets spannend vinden.
- De Leeuw in de muis is al eens ‘Boek van de maand’ geweest! Bekijk deze editie.
- Een lessenserie bij het boek Bang Mannetje staat in het praktijkboek Close Reading in de praktijk. Lessenseries voor de onderbouw.
- Het boek Het verlegen vogeltje staat ook in de Prentenboeken Top 10. Dit was het ‘Boek van de maand mei 2023’! Neem snel een kijkje.
Voorlezen
Deze voorleesdagen draaien specifiek om het voorlezen van prentenboeken. Veel leerkrachten en ouders van jonge kinderen lezen vaak verhalende teksten voor, maar je kunt ook denken aan het voorlezen van informatieve teksten. Hiermee vergroot je de kennis en academische taal van kinderen. In eerdere edities van ‘Boek van de maand’ hebben we daarom aandacht besteed aan informatieve teksten uit het tijdschrift Pompoen, geschiedenisboeken, het boek De kok en De winter komt!
Maar vergeet ook niet poëzie. Er zijn prachtige dichtbundels, zoals Een stukje van de regenboog, waar we eerder over schreven.
Neem dus gerust een kijkje bij eerdere edities van ‘Boek van de maand’!
Meer informatie
Enthousiast geworden en wil je meer weten over Close Reading? Neem dan contact op met Ebelien Nieman, Kyra Laarveld of Karin Versloot. Of neem een kijkje op de themapagina van Close Reading.
Meer uitgewerkte praktijkvoorbeelden zijn te vinden in de boeken Close Reading in de praktijk, verkrijgbaar via uitgeverij Pica.
Benieuwd naar onze boeken van de maand?
Er zijn zoveel mooie boeken en teksten bij allerlei thema’s, die je kunt gebruiken voor Close Reading. In deze rubriek tippen we je maandelijks nieuw verschenen boeken of zetten we oude bekende nog eens in de spotlights: het boek van de maand.
Hier zie je welke boeken deze titel allemaal hebben gekregen!