Opbrengstbewust werken is meer dan het geven van instructie

Jonge kind leestips – november 2024

Hoe stimuleer je de ontwikkeling van jonge kinderen? Internationaal onderzoek toont aan dat voor kleuters geldt dat zij zowel spel als instructie nodig hebben (o.a. Siraj-Blatchford et al., 2002; Chambers et al., 2016; Toub et al., 2018). De leestips van deze maand gaan over opbrengstbewust werken in de onderbouw. Daarbij staan we naast instructie en begeleid spel onder andere ook stil bij het belang van een visie op het onderwijs aan het jonge kind en de rol die je als leraar of schoolleider hebt.

Instructie en begeleid spel

Eerder al – in onze leestips van november 2023 en van oktober 2024  – hebben we lezenswaardige artikelen gedeeld over het effect van spelbegeleiding en het geven van instructie aan jonge kinderen.

Door: Tinka Hofmeijer, jongekindspecialist

“Dieper graven – verder springen – blijvend resultaat. Samen gaan we voor een stevige basis in de vroege kinderjaren.”

• Whitepaper: Opbrengstbewust werken in
  groep 1 en 2

  Hoe kom je in de kleutergroepen tot een opbrengstbewust beredeneerd aanbod voor je leerlingen? In deze whitepaper neemt Marjan van der Maas,  onderwijsadviseur bij Expertis, je mee in wat er komt kijken bij het neerzetten van een stevig fundament in de onderbouw. Dit doet ze aan de hand van de cyclus ‘Opbrengstbewust werken met jonge kinderen’. Middels heldere stappen geeft zij concrete aanwijzingen om in je eigen school aan de slag te gaan.

• Artikel: Hoge verwachtingen bieden gelijke kansen aan elke kleuter

  In het Vlaamse onderwijstijdschrift Klasse beschrijft schooldirecteur Lien Ampe hoe op haar school hoge verwachtingen en een warm bad hand in hand kunnen gaan, ook in de onderbouw. “Leren en welzijn zijn geen tegengestelden, ze versterken elkaar.” In de bijbehorende video kun je bekijken hoe dit er in de kleuterklas van juf Ann concreet uitziet.

• Artikel over het inspectiebezoek “als APK voor onderwijskwaliteit”

  In het artikel ‘De inspectie ziet het ook: OGO als basis om steeds weer goede keuzes te maken’ (in het tijdschrift Zone) vertellen Levineke van der Meer, Shirley Westervoort, Inge de Man en Neriman Kolukirik waarom zij het inspectiebezoek als een soort APK voor de kwaliteit van hun onderwijs zien. “Eigenlijk heeft dit bezoek ons opgeleverd dat we de goede keuzes hebben gemaakt in ons onderwijs. We zijn gedwongen om weer stil te staan bij waar het om draait bij jonge kinderen. We hebben gezien hoe belangrijk het is om in het onderwijs af te stemmen. Tussen peuters en kleuters, maar ook naar de groepen 3 en verder. Maar ook dat het jonge kind daar toch echt eigen keuzes bij vraagt. We hebben gemerkt dat we vanuit een stevige visie op dit onderwijs ook zelf continu in ontwikkeling zijn en blijven.”
  Nota bene: om het artikel te kunnen lezen, dien je abonnee te zijn.

• Tjipcast: Hoe werk je opbrengstgericht met jonge kinderen?

  In de aflevering ‘Hoe werk je opbrengstgericht met jonge kinderen?’ – uit de podcastserie Tjipcast – is Tjip de Jong op bezoek bij basisschool De Klaver Carnisse in Rotterdam. Hij gaat in gesprek met Sacha Ipenburg-Aalbers, Sharoney Zechiël en Fieke Diepenhorst, onder andere over het belang van een goede visie, kennis van de leerlijnen en de professionele houding van de leraar/pedagogisch medewerker. Ze staan ook stil bij het belang van spel, het observeren daarvan, het inrichten van een rijke speelleeromgeving en hoe begeleid spel en instructie in het dagelijks ritme worden ingepland.

Literatuur

• Chambers, B., Cheung, A. C. K., & Slavin, R. E. (2016). Literacy and language outcomes of comprehensive and developmental-constructivist approaches to early childhood education: A systematic review. Educational Research Review, 18(1), 88-111.
• Siraj-Blatchford, I., Sylva, K., Muttock, S., Gilden, R., & Bell, D. (2002). Researching effective pedagogy in the early years. Research report 356, Department for education and skills. Geraadpleegd op 12 november 2024, van https://dera.ioe.ac.uk/4650/1/RR356.pdf

• Toub, T. S., Hassinger-Das, B., Turner Nesbitt, K., Ilgaz, H., Skolnick Weisberg, D., Hirsh-Pasek, K., Michnick Golinkoff, R., Nicolopoulou, A., & Dickinson, D. K. (2018). The language of play: Developing preschool vocabulary through play following shared bookreading. Early Childhood Research Quarterly, 45, 1-17.