De nieuwe generatie kerndoelen: samenhang in taalonderwijs
Dit najaar zijn de nieuwe kerndoelen Nederlands opgeleverd. Deze zijn concreter geformuleerd en er is gestreefd naar meer samenhang. Door taal in samenhang aan te bieden, kunnen de domeinen elkaar versterken en dragen ze bij aan het betekenisvol maken van de lessen. De leerlingen kunnen zich een beter beeld vormen van het grotere geheel.
Zo ontwerp je Close Reading-lessen
Met Close Reading kun je je leesonderwijs een boost geven. Bij deze aanpak duiken leerlingen diep in teksten en leren ze om verbanden te leggen en kritisch te lezen. In deze whitepaper kun je lezen wat er komt kijken bij het ontwerpen van Close Reading-lessen. Je krijgt volop tips en een handig stappenplan om zelf in je klas aan de slag te gaan.
Close Reading in het VO
Lezen is een belangrijke vaardigheid om goedmee te kunnen doen in demaatschappij en op school. Uit de laatste cijfers van het PISA onderzoek (Gubbels, e.a., 2019) blijkt dat zo’n 24% van de vijftienjarigen in Nederland onvoldoende in staat is om teksten te lezen en begrijpen. Het opzoeken van informatie in teksten is niet per se het struikelblok. Het zit hem vooral in het evalueren en reflecteren op teksten (Marreveld en Ros, 2021). Close Reading is een aanpak waarbij leerlingen leren omgaan met complexe teksten om tot dieper tekstbegrip te komen. Het belangrijkste van deze aanpak: De inhoud van de tekst staat centraal en niet alleen leesstrategieën. In dit artikel beschrijven we de aanpak en laten we aan de hand van voorbeelden zien hoe Close Reading in het VO ingezet kan worden.
Close Reading in de praktijk: praktische tips om je leesonderwijs te verdiepen
Verbanden leggen en kritisch nadenken over teksten – dat vinden veel leerlingen lastig. Met Close Reading kun je daar gericht aan werken en zo je onderwijs in tekstbegrip verstevigen. Bij deze aanpak duiken leerlingen diep in teksten en raken ze bovendien gemotiveerd om verder te lezen. In deze whitepaper vind je uitleg en tips over hoe je Close Reading in jouw klas kunt inzetten. Karin Versloot schreef er, via Noordhoff, een interessante whitepaper over. > >
Naar beter begrijpend lezen
Een kritische blik op het huidige leesonderwijs
Vanwege de betekenis om leerlingen goed met teksten te leren omgaan, is het niet vreemd dat internationaal begrijpend lezen als de belangrijkste 21e-eeuwse vaardigheid en eerste prioriteit van elke school wordt gezien. Daarnaast is het in de afgelopen jaren duidelijk geworden dat het omgaan met teksten een zeer complexe activiteit is die veel kennis en vaardigheden vraagt. Men is in de afgelopen jaren gaan inzien dat kennis bij het begrijpen van teksten er veel toe doet.
Kees Vernooy, autoriteit op het gebied van lees- en taalonderwijs en onderwijsadviseur bij Expertis, kijkt met kritische blik naar het huidige leesonderwijs. >>
In principe kan elk kind leren lezen
2017 – Ongeveer een derde van de kinderen in groep 3 leert niet goed lezen, en eenzelfde percentage verlaat de basisschool zes jaar later met een ondermaats leesniveau. Toch kan volgens leesexpert Kees Vernooy in principe elk kind leren lezen, als je het maar op de juiste manier ondersteunt. Vernooy kijkt veel naar topuniversiteiten over de hele wereld. Wat doen zij? Wat zijn hun bevindingen en hoe vertaal je die naar de Nederlandse situatie? Vernooy gaat in op de rol van leerkrachten, leesmethoden, schoolleiders en ouders bij het versterken van het leesonderwijs. Daarbij benadrukt hij de rol die wetenschappelijke inzichten zouden moeten hebben bij het verbeteren van het leesonderwijs. >>
Het versterken van het begrijpend lezen door close reading
2016 – Veel scholen zijn zoekende naar het goed vormgeven van hun begrijpend leesonderwijs. Dat is niet verwonderlijk want ondanks alle inspanningen blijven veel leerlingen zwak in het omgaan met complexe teksten. De doorgeslagen en eenzijdige aandacht voor leesstrategieën en woordenschat heeft er niet toe geleid dat leerlingen tot dieper tekstbegrip kwamen, terwijl het daar wel om zou moeten gaan. Leerlingen vinden onderwijs in leesstrategieën vaak saai en vervelend, waardoor hun interesse en motivatie in het omgaan met teksten achterblijft. Vluchtig en oppervlakkig lezen is het resultaat. Dit verklaart de toenemende aandacht in Nederland voor close reading. Close reading heeft als doel om leerlingen tot dieper leesbegrip te brengen door teksten of delen ervan te lezen en te analyseren. De leesexperts dr. Kees Vernooy en dr. Dortie Mijs bespreken in dit artikel de kernelementen van close reading. Daarbij gaan ze ook in op het belang van metacognitief handelen bij het omgaan met teksten. Het artikel bespreekt wat close reading van leerlingen en leerkrachten vraagt. In toenemende mate is er bewijs dat close reading voor nagenoeg alle leerlingen effectief is. >>
Begrijpend lezen en het omgaan met verschillen
2015 – Onderzoek toont dat begrijpend lezen voor de toekomst van kinderen belangrijk is vanwege de sterke verbondenheid met school- en maatschappelijk succes. Begrijpend lezen wordt om die reden weleens de belangrijkste vaardigheid van de 21ste eeuw genoemd. Toch heeft zo’n 30 procent van de leerlingen in het basisonderwijs moeite met begrijpend lezen. Begrijpend lezen is een complex proces dat door vele factoren wordt beïnvloed. Leesexpert dr. Kees Vernooy bespreekt in dit artikel welke factoren het begrijpend leesproces beïnvloeden en welke vragen leerkrachten moeten stellen wanneer de resultaten tegenvallen. Vernooy gaat daarbij in op factoren op het niveau van de leerling, het niveau van de tekst en het niveau van de instructie. Het is van belang dat een school geïntegreerde aandacht heeft voor al deze factoren. Vernooy doet bij al deze factoren gerichte aanbevelingen voor de schoolpraktijk om het onderwijs in begrijpend lezen te versterken. >>
Een goede schooltekst
2014 – Voor veel middelbare scholieren is lezen een probleem. Dit leidt niet alleen tot problemen bij taal, maar bij alle vakken. Vlot en vloeiend lezen, voldoende voorkennis van het onderwerp van de tekst en een goede woordenschat zijn belangrijk om te komen tot tekstbegrip. Onderzoek laat echter ook zien dat goede teksten leerlingen helpen goede lezers te worden. De lay-out van een tekst, signaalwoorden en inhoudelijke verbanden binnen de tekst dragen eraan bij dat leerlingen een schooltekst begrijpen. Daarnaast moeten leerlingen worden onderwezen in het omgaan met teksten. Expliciete instructie, modeling en begeleid toepassen van het geleerde zijn hierbij van groot belang. >>