(Voor)leesplezier met prentenboeken
Close Reading
Woensdag 20 januari beginnen ze weer: de voorleesdagen. In deze periode wordt het voorlezen van prentenboeken weer even extra in de spotlight gezet. Prentenboeken vormen een mooie bron voor Close Reading lessenseries. Naast Coco kan het!, het prentenboek van het jaar 2021, zijn er in de prentenboek Top 10 nog andere interessante prentenboeken. We lichten er twee uit en voegen er nog een andere topper aan toe.
Veel (voor)leesplezier en niet alleen in de onderbouw!
Boek van de maand
Close Reading is een wetenschappelijk onderbouwde aanpak, die leerlingen helpt om de (diepere) betekenis van een tekst daadwerkelijk te doorgronden. In deze rubriek 'Boek van de maand' vind je elke maand tips voor boeken, verhalen of gedichten die zich heel goed lenen voor Close Reading. Vaak krijg je er ook compleet uitgewerkte lessenseries bij. Laat je inspireren!
De leeuw in de muis
Het boek De leeuw in de muis gaat over een muis die door andere dieren niet gezien wordt. Boven het huis van de muis, op de rots, woont een leeuw. Een dier dat graag bewonderd wordt en overal zijn grom laat horen. De muis wil ook graag zo’n grom, want dan zullen de andere dieren hem zien staan en misschien wel zijn vriend willen zijn. En hoe kom je aan zo’n grom? Tja, dat leer je toch het beste van een leeuw zelf. Dus stapt de muis, ongelooflijk dapper, naar de leeuw.
‘Hij wist het nu ook: Ieder mens, ieder dier heeft diep in zijn binnenste alles in huis: een angstige leeuw en een dappere muis’.
Het verhaal heeft een boodschap voor de leerlingen. Maar de woorden en zinnen die de schrijver kiest om deze te beschrijven, zijn best lastig; veel beeldspraak, veel tekst, moeilijke woorden. Je wilt in drie sessies naar deze boodschap toewerken, daarom vind je hier een opbouw die daarbij kan helpen.
Het verhaal heeft een duidelijke verdeling in begin-midden-eind. Je kunt daarom heel goed met de leerlingen in sessie 1 bespreken wat er aan het begin, het midden en het eind gebeurt. Leg materialen of platen in één van de drie hoepels die hoort bij het begin, midden of eind van het verhaal. In sessie 2 is het goed om te kijken naar de tekststructuur. Wat is eigenlijk het probleem van de muis? Hoe wordt het probleem beschreven en hoe zien we dit terug in de prenten? Hoe lost de muis zijn probleem op? Je kunt in deze sessie ook goed met de leerlingen kijken naar de woordenschat, want wat betekent eigenlijk ‘bewonderd’ of ‘gevreesd’ of ‘stellig’? In sessie 3 wil je de boodschap van de schrijver, die zo mooi terugkomt in de titel, bespreken. Kijk nog eens naar het begin, het midden en het einde van het verhaal. Welke emoties horen bij deze gedeeltes? Je kan hier emotiekaarten bij gebruiken. Zoom vervolgens in op de laatste drie bladzijdes; wat staat daar precies? Wat bedoelt de schrijver daarmee? Waarom is de titel ‘de leeuw in de muis’? En… hebben de leerlingen wel eens zoiets vreselijk dappers gedaan
Naar de wolven
Het boek Naar de Wolven gaat over de komst van een nieuw kindje in een gezin, vanuit het perspectief van een huisdier. In het verhaal heeft de hond Fabeltje de hoofdrol, die graag de liefste wil zijn voor zijn baasjes. Hij is er niet blij mee als baby Benjamin bij het gezin aansluit. Een uitspraak van de buurman neemt hij daarom letterlijk, door Benjamin naar de wolven te brengen. Eenmaal bij de wolven ziet Fabeltje in dat de baby geen lekkernij of speeltje is, maar een puppy. Hij brengt Benjamin terug naar huis, waar ze heel goed samen kunnen wonen. Al twijfelt Fabeltje aan het einde of hij altijd wel de liefste is….
Het verhaal gaat snel en daarom is het prettig om in sessie 1 met leerlingen de grote lijn van het verhaal te bespreken. Het verhaal leent zich door het beperkte aantal hoofdpersonen goed om het verhaal na te spelen. Wie is Fabeltje, Benjamin en wie zijn de wolven? Zien de leerlingen de omslag van Fabeltje in het verhaal?
In de tweede sessie kan besproken worden welke namen de baby allemaal krijgt in het verhaal. Maar ook verschillende mooie zinnen met bijvoeglijke naamwoorden en werkwoorden kunnen besproken worden voor de woordenschat. Met wat oudere leerlingen is het leuk om ook te kijken welke details over het verhaal in de illustraties verstopt zijn (en naar welke sprookjes ze refereren).
De derde sessie kan in het teken staan van de omslag in het verhaal, zodat voor leerlingen duidelijk wordt waarom Fabeltje aan het einde van het verhaal twijfelt of hij wel de liefste is. Op welke momenten is Fabeltje lief in het verhaal en op welke moment is hij dat juist niet? Ook de illustraties kunnen daarbij gebruikt worden. Kunnen de leerlingen ontdekken hoe de illustratoren dat ook laten zien in het boek? Om af te sluiten met de vraag welke ontdekking Fabeltje doet, zodat je samen met de leerlingen de boodschap van het boek kan bespreken.
Eén voor jou, twee voor mij
Het boek ‘Eén voor jou, twee voor mij’ gaat over Beer die drie heerlijke paddenstoelen heeft gevonden en deze graag deelt met zijn vriend Wezel. Maar drie paddenstoelen samen delen is nog niet zo gemakkelijk. Wie heeft er meer recht op die tweede paddenstoel?!
In sessie 1 kan je de leerlingen enkele belangrijke prenten uit het boek op de juiste volgorde laten leggen. In tweetallen of groepjes praten over prenten, is een mooie manier om ook aan de mondelinge taalvaardigheid en woordenschat te werken. Kunnen ze het verhaal op deze manier navertellen? Beer en Wezel proberen elkaar te overtuigen waarom de één meer recht heeft op twee paddenstoelen dan de ander. In sessie 2 kan je daarom heel goed samen de argumenten uit de tekst halen die de dieren gebruiken om elkaar te overtuigen. Je kan leerlingen per tweetal een plaat geven, zodat ze deze kunnen gebruiken om over het argument te praten. Daarna verzamel je de argumenten op een groot vel. Sessie 3: O jee, er zijn drie aardbeien voor het toetje… Welke tips hebben de leerlingen voor Beer en Wezel om deze eerlijk samen te delen? En welke titel past bij hun tip of oplossing?
Meer informatie
Enthousiast geworden en wil je meer weten over Close Reading? Neem dan contact op met Marieke van Logchem of Liz Bunte. Of neem een kijkje op de themapagina over Close Reading.
Meer uitgewerkte praktijkvoorbeelden zijn te vinden in de boeken Close Reading in de praktijk, verkrijgbaar via uitgeverij Pica.
Benieuwd naar onze boeken van de maand?
Er zijn zoveel mooie boeken en teksten bij allerlei thema’s die gebruikt kunnen worden voor Close Reading. Om je te tippen voor een nieuw verschenen boek of om een oude bekende nog eens in de spotlight te zetten, kiezen we iedere maand op onze site: het boek van de maand. Hier zie je welke boeken deze titel allemaal hebben gekregen!
Referenties
- Bright, R., & Field, J. (2016). De leeuw in de muis. Haarlem: Gottmer.
- Mühle, J. (2019). Eén voor jou, twee voor mij. Haarlem: Gottmer.
- Woltz, A., Schubert, I. & D. (2019). Naar de wolven. Amsterdam: Querido.