(Reken)ontwikkeling in de bouwhoek

Jonge kind – Leestips van de maand februari 2024

Jonge kinderen zijn in hun dagelijkse leven vaak (onbewust) bezig met rekenen. Denk aan het tellen van het aantal jassen of hoeveel koekjes er nog zijn. Maar ze doen dit zeker ook als ze aan het spelen zijn, bijvoorbeeld met auto’s (past deze auto in dit parkeervak?), in de zandbak (in welke emmer past het meeste zand?) of met een knikkerbaan (lukt het om de knikker door deze baan te laten rollen?). Spel biedt jonge kinderen volop kansen om wiskundige inzichten op te doen en uit te bouwen.

Door: Kyra Laarveld-Wolbers, jongekindspecialist

Ook de bouwhoek is hiervoor een heel geschikte plek. In de bouwhoek doen leerlingen veel ervaringen op, bijvoorbeeld met het ontwikkelen van het visueel ruimtelijke inzicht, het oriënteren in de ruimte en probleemoplossend denken. In de leestips van deze maand lees je meer over hoe je ervoor kunt zorgen dat de bouwhoek bijdraagt aan de (wiskundige) ontwikkeling van leerlingen.

“Dieper graven – verder springen – blijvend resultaat. Samen gaan we voor een stevige basis in de vroege kinderjaren.”

• Daag kleuters uit in de bouwhoek

  Een bouwhoek kan voor kleuters een plek zijn waar ze oneindig veel leren en waar ze nooit uitgespeeld raken. Hoe richt je de bouwhoek goed in en welke rol heb je als leraar? En hoe verloopt de bouwontwikkeling precies? In dit artikel op Leraar24.nl worden 7 aanbevelingen gedaan voor een aantrekkelijke en effectieve bouwhoek.

• Bouwen levert ontwikkelingsprofijt op

  Bouwen is voor kinderen een heel bijzondere activiteit: het is manipuleren met blokken en/of echte bouwstenen, zodat er afgebakende ruimtes ontstaan. Het begint met eenvoudige omheiningen, later worden het schitterende, hoge bouwwerken met puntdaken of kantelen en met balkons en dakkapellen. Maar bouwen moet je wel leren. En daarbij komen alle ontwikkelingsgebieden kijken. In het artikel ‘Bouwen!’ in het magazine HJK schrijven Aleid Beets Kessens en Ad van der Heijden over hoe het bouwen ervoor zorgt dat kinderen “geïntegreerd leren binnen meerdere ontwikkelingsgebieden”. Als je het bouwen op een uitnodigende en uitdagende wijze begeleidt, levert dat een enorme bijdrage aan de totale ontwikkeling van het kind.

• De ontwikkeling van het bouwen: van hek tot hotel

  De ontwikkeling van het bouwen door kinderen kent een aantal stadia. Het is fijn om die (fasen van de) bouwontwikkeling te kennen, om zo met nog meer plezier en begrip te kunnen kijken naar de bouwactiviteiten van kinderen. Dat oudere kinderen complexere bouwwerken maken dan jongere, weten we. Onderzoek ondersteunt de opvatting van “opeenvolgende ontwikkelingsvooruitgang in gevarieerde typen van bouwwerken (Gregory, Kim & Whiren, 2003).” Al in 1933 rapporteerde Johnson zeven fasen in hoe kinderen blokken gebruiken. Deze fasering kom je nog steeds tegen (zie bijvoorbeeld: Cuffaro, 2004); ook onderzoekers nemen deze nog vaak als uitgangspunt. In het artikel ‘Van hek tot hotel’ in HJK nemen Aleid Beets Kessens en Ad van der Heijden je mee in de ontwikkeling van het bouwen en in hoe je het bouwen van kinderen kunt observeren en evalueren.

• Jongens én meisjes in de bouwhoek

  Uit onderzoek blijkt dat meisjes maar 2 procent van de speelwerktijd besteden in de bouwhoek, tegenover 25 procent van de jongens. Terwijl zij niet verschillen in hun aanleg voor wetenschap en techniek. Hoe zit dat? Met name de houding van professionals lijkt een rol te spelen. Volwassenen stimuleren onbewust bepaald gedrag bij jongens en bepaald gedrag bij meisjes. Hoe kun je de bouwhoek verrijken zodat deze uitdagend is voor zowel jongens als meisjes? Mehrnaz Tajik adviseert in dit artikel op earlyyearsblog.nl onder andere: varieer met materiaal, creëer mogelijkheden voor (rollen)spel en speel mee!

• Wiskunde in spel stimuleren

  In hun spel kunnen jonge kinderen veel leren van taal en rekenen-wiskunde. In het project ‘Rekenen op spel’ leren professionals in voorscholen en de onderbouw van de basisschool hoe zij de taal- en wiskundeontwikkeling van peuters en kleuters in de context van spel kunnen stimuleren. Door met (bijvoorbeeld) een wiskundige bril naar spel te kijken, kun je als leraar of pedagogisch medewerker het spel verrijken. In het artikel ‘Dit wordt een moskee. Bouwen met blokken’ in Volgens Bartjens wordt een praktijkvoorbeeld beschreven. (Let op: het artikel zit achter een betaalmuur. Alleen als je lid bent van Volgens Bartjens kun je het artikel lezen.)