Meetkunde in groep 1 en 2

Jonge kind – Leestips van de maand februari 2025

Meetkunde is een van de domeinen binnen het reken- en wiskundeonderwijs aan het jonge kind. Hoe kun je met jonge kinderen werken aan meetkunde? Wat zijn passende activiteiten, inspirerende praktijkvoorbeelden en leerzame spellen in groep 1 en 2?

Door: Kyra Laarveld-Wolbers, jongekindspecialist

Binnen het reken- en wiskundeonderwijs aan het jonge kind zijn er verschillende domeinen. (Alle domeinen en de bijbehorende aanbodsdoelen vind je op de inhoudskaarten van SLO, 2023.) Bij het domein meetkunde gaat het om: oriëntatie in de ruimte, opereren met vormen en figuren, en construeren. Denk bijvoorbeeld aan het werken met bouwplaten en plattegronden, het bouwen met blokken, het maken van patronen en het herkennen en benoemen van vormen (Rekenen op spel, z.d.).

Binnen dit domein is er veel minder sprake van een lineaire structuur dan in de andere domeinen. Je kunt bijvoorbeeld niet stellen dat het bepalen van het standpunt van een fotograaf vóór of na het spiegelen van figuren komt. De meetkundeleerlijn heeft een meer cyclisch karakter. Met de tussendoelen die binnen de meetkunde worden geformuleerd richt je je vooral op het leggen van een stevige basis van ervaringen (Van den Heuvel-Panhuizen & Buys, 2004).

Hoe werk je concreet aan meetkunde bij jonge kinderen? In de leestips van deze maand duiken we dieper in dit onderwerp.

“Dieper graven – verder springen – blijvend resultaat. Samen gaan we voor een stevige basis in de vroege kinderjaren.”

• Jonge kinderen leren meten en meetkunde

  In het hoofdstuk ‘Meetkunde in groep 1 en 2’ (pagina 145 t/m 224) van het boek Jonge kinderen leren meten en meetkunde wordt beschreven hoe het oriënteren, construeren en opereren met vormen en figuren in groep 1 en 2 aan bod komen. Naast achtergrondinformatie over deze aspecten van meetkunde bevat het veel voorbeelden van meetkundige activiteiten. Bij de ontwikkeling en selectie ervan is gekeken of ze passen bij de leefwereld van kinderen, uitnodigend zijn om te doen en uitvoerbaar zijn in de onderwijspraktijk. Voorop staat natuurlijk dat de activiteiten ontwikkelingsmogelijkheden bieden, waardoor kinderen steeds een stapje verder komen en je een basis kunt leggen voor het onderwijs in de hogere groepen van de basisschool.

• Vouwen met papier

  Jonge kinderen vinden het vaak heerlijk om vouwwerkjes te maken. Bovendien biedt het vouwen kansen op allerlei ontdekkingen, met name op het gebied van meetkunde. In het artikel Vouwen met papier uit het tijdschrift Volgens Bartjens lees je hoe je vouwactiviteiten in groep 1 en 2 kunt aanbieden. Let op: de digitale versie van dit artikel is alleen beschikbaar voor abonnees.

• Samen op onderzoek – praktijkvoorbeelden

  In het artikel Samen op onderzoek. Meten en meetkunde in de onderbouw beschrijft leraar Annet Voskuil hoe ze leerlingen in groep 1 en 2 vanuit verwondering en nieuwsgierigheid ervaringen laat opdoen en ontdekkingen laat doen. Ze beschrijft hoe ze werkt met themakisten met daarin een onderzoeksvraag of probleem. Laat je inspireren door twee voorbeelden uit haar praktijk! Let op: de digitale versie van dit artikel is alleen beschikbaar voor abonnees.

• Met patronen werken is een feest

  In vrij spel experimenteren jonge kinderen vaak met patronen. Dit biedt jou als onderwijsprofessional een mooie kans: je kunt ingaan op het spel en samen met de kinderen de wondere wereld van patronen verder ontdekken. Expliciet aandacht geven aan patronen en het begrip ‘patroon’ is daarbij belangrijk.

  Om de verdere reken- en wiskundeontwikkeling van jonge kinderen te bevorderen, is het goed om patronen te verwerken in jouw onderwijs. Hoe? In het artikel Met patronen werken is een feest! (uit HJK) krijg je zes concrete tips om er in je groep mee aan de slag te gaan. Let op: de digitale versie van dit artikel is alleen beschikbaar voor abonnees.

• Rekenspelletjes voor kleuters (1)

  In de publicatie Rekenspelletjes voor kleuters: stimuleren van de rekenontwikkeling van jonge kinderen van SLO staan 25 beschrijvingen van spelletjes die de ontwikkeling van jonge kinderen stimuleren, met name op het gebied van rekenen, spel en executieve vaardigheden. Daarbij komen onderwerpen uit verschillende domeinen van rekenen en wiskunde in het basisonderwijs aan de orde, zoals getalbegrip, bewerkingen, meetkunde en logisch denken/redeneren.
  Met de volgende spelletjes doe je een beroep op en werk je aan vaardigheden binnen het domein meetkunde: Speed Cups, Vlotte geesten, Hide and seek: Piraten, Rush Hour, SET Junior, Wie is het?, Rinks en Lechts, Set, Quarto.

• Rekenspelletjes voor kleuters (2)

  Bekijk ook eens de publicatie Spel in de rekenles: beschrijving van spellen ter ondersteuning van het rekenen in het basisonderwijs. Dit is een compilatie van 37 spelbeschrijvingen die eerder gepubliceerd zijn in het rekentijdschrift Volgens Bartjens. Acht van die beschreven spelletjes zijn geschikt voor groep 1 en 2 én passen binnen het domein meetkunde.

Nog meer lezen

Ook in eerdere edities van de ‘Jonge kind – Leestips van de maand’ lees je meer over rekenen. Bekijk bijvoorbeeld eens de leestips van februari 2024 over (reken)ontwikkeling in de bouwhoek. Of de leestips van februari 2023 over het belang van een vroeg systematisch rekenaanbod in groep 1 en 2. En in december 2022 stond het rekenen met prentenboeken centraal.

Literatuur

• Rekenen op spel. (z.d.). Meetkunde. Geraadpleegd op 4 februari 2025, van https://rekenenopspel.nl/rekenen-wiskunde/domein-meetkunde/
• SLO. (2023, 31 juli). Doelen jonge kind. Geraadpleegd op 4 februari 2025, van https://www.slo.nl/thema/meer/jonge-kind/doelen-jonge-kind/
• Van den Heuvel-Panhuizen, M., & Buys, K. (Reds.). (2004). Jonge kinderen leren meten en meetkunde. Tussendoelen Annex Leerlijnen. Wolters Noordhoff.