Jonge Kind – Leestips van de maand – mei 2024

Iedere maand delen we een handig overzicht met leestips over alles wat ertoe doet op het gebied van het jonge kind. Onze selectie artikelen uit vakbladen, blogs en andere kanalen biedt een schat aan kennis en inspiratie voor een stevige, onderbouwde basis voor het jonge kind!

“Dieper graven – verder springen – blijvend resultaat. Samen gaan we voor een stevige basis in de vroege kinderjaren.”

Door: Kyra Laarveld-Wolbers, jongekindspecialist

De overgang van groep 2 naar groep 3

In groep 3 vinden we vaak leerlingen van zowel vijf, zes als zeven jaar oud. De verschillen tussen leerlingen kunnen onder andere daardoor groot zijn. Het is belangrijk om de overgang van groep 2 naar groep 3 zo goed mogelijk te laten verlopen, zodat alle leerlingen gelijke kansen op een goede ontwikkeling hebben.

De overstap van het thematische en spelend leren in groep 1 en 2 naar het methodische en formele leren in groep 3 wordt echter vaak als groot ervaren (Huizenga, Damstra, Mulder, Leest, Veen & Bollen, 2016). Daarom is een kwalitatief goed inhoudelijk aanbod én balans tussen gerichte instructiemomenten en spelend leren van belang, niet alleen in groep 3, ook in groep 2.

In de leestips van deze maand besteden we aandacht aan de overgang van groep 2 naar groep 3.

• Doorstroom van kleuters naar groep 3

  Hoe ga je als leraar en als school om met een kleuter die nog niet toe lijkt te zijn aan groep 3? Als je de kleutergroepen ‘schoolser’ inricht, bekruipt je misschien het gevoel dat jonge kinderen geen kind meer mogen zijn. Bouw je meer spelelementen in groep 3 in, dan is er misschien de angst dat er niet voldoende tijd is voor de leerstof. Een soepele overgang van groep 2 naar groep 3 is van belang voor het kind, maar hoe realiseer je een goede doorlopende ontwikkellijn? En hoe zorg je ervoor dat de leraren van groep 1 en 2 en de leraren van groep 3 dezelfde taal spreken?

  In opdracht van het ministerie van OCW en de PO-Raad werd in 2016 de brochure Doorstroom van kleuters. Is het kind klaar voor groep 3, of is groep 3 klaar voor het kind? uitgebracht.

• Aanvullend op deze brochure schreef Elise Haarman het artikel Doorstroom van kleuters naar groep 3. Is groep 3 klaar voor het kind? in HJK.

• Daarnaast brachten het ITS, Kohnstamm Instituut en Oberon nog een achtergrondrapportage uit: Doorstroom van kleuters. Achtergrondrapportage bij de brochure voor scholen en besturen. In deze brochure lees je meer over kleuterverlenging en de effecten daarvan.

• Thematiseren in groep 3

  In onze leestips van juni 2023 stonden we stil bij thematiseren. Niet alleen in groep 1 en 2, ook in groep 3 is onderwijs betekenisvol als leren lezen, schrijven, tekstbegrip, leren rekenen en spel in betekenisvolle thema’s worden vormgegeven. Basisschool De Diamant in Zevenhoven werkt sinds 2020 met de aanpak thematiseren in de groepen 1 tot en met 3. In dit artikel, geschreven door Joy van Veen en Aafke Bouwman (2024), lees je meer over deze aanpak, specifiek voor groep 3, gekoppeld aan het thema ‘We kopen groente en fruit bij de groenteboer’. Er is ook een uitgewerkte themaplanning beschikbaar als bijlage. Mooi om als inspiratiebron te gebruiken. Aanrader!

• Een goede rekenstart

  Veel kinderen ervaren de start in groep 3 als spannend. Met name de meer schoolse aanpak, waarbij leerlingen aan een eigen tafeltje zitten en langere tijd met verplichte opdrachten aan het werk zijn, maakt dat een deel van hen moeite heeft met het wennen aan groep 3. Scholen kunnen voor kinderen de druk eraf halen door een doorgaande lijn te realiseren, waarbij de ontwikkeling en de wijze waarop jonge kinderen leren leidend is. Hierbij is het zeker belangrijk om aandacht te hebben voor leren binnen spel. In het artikel Een goede rekenstart. Een doorgaande lijn naar groep 3 in Volgens Bartjens beschrijft Margreeth Mulder hoe je binnen het rekenonderwijs in groep 3 aandacht kunt hebben voor spel.

• Hoekenwerk in groep 3 en 4

  Hoe kan hoekenwerk in groep 3 en 4 zo worden ingericht dat de leerlingen spelend leren en de leerdoelen van hoekenwerk bereiken? Deze vraag werd in 2020 gesteld aan de Kennisrotonde van het NRO. Het antwoord luidt in het kort als volgt: Om leerlingen effectief te laten leren van spel in hoeken is het nodig regels op te stellen voor het hoekenwerk en ervoor te zorgen dat leerlingen zich betrokken voelen. Binnen de gestelde kaders moeten leerlingen zelf kunnen bepalen hoe zij hun spel spelen. Drie factoren zijn van invloed op de kwaliteit van het spel: de speelomgeving, de interactie tussen de leerlingen onderling en de interactie met de leraar. Leraren bereiken meer met spelend leren als de leerdoelen aansluiten bij de ontwikkeling van de individuele leerling.

Literatuur

Huizenga, J., Damstra, G., Mulder, L., Leest, B., Veen, A., & Bollen, I. (2016). Doorstroom van kleuters. Is het kind klaar voor groep 3, of is groep 3 klaar voor het kind? Geraadpleegd op 15 mei 2024, van https://www.poraad.nl/kind-onderwijs/brochure-doorstroom-van-kleuters