Spelbegeleiding

Jonge kind – Leestips van de maand oktober 2023

Onlangs, op 7 september 2023, is de bekende pedagoog Elly Singer overleden. Haar achternaam is in de loop der jaren een werkwoord geworden: ‘Singeren’. In de pedagogische wereld betekent dit zoveel als: er écht zijn voor de kinderen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat de leraar en/of pedagogisch medewerker in de groep rustig op één plek gaat zitten, observeert en ontdekt wat de kinderen aan het doen zijn. Zo kun je in het begeleiden van het spel van jonge kinderen meer balans creëren tussen initiatief geven en initiatief nemen.

Door: Kyra Laarveld-Wolbers, jongekindspecialist

In de leestips van deze maand besteden we aandacht aan het gedachtegoed van Elly Singer en zetten we spelbegeleiding van het jonge kind centraal.

“Dieper graven – verder springen – blijvend resultaat. Samen gaan we voor een stevige basis in de vroege kinderjaren.”

‘Singeren’

Zoals hiervoor al aangegeven is de achternaam van Elly Singer een werkwoord geworden. Lees in de volgende publicaties meer over haar specifieke aanpak om de spelbetrokkenheid van kinderen te verhogen:

• Nabij zijn en meespelen

  In dit artikel (HJK, juni 2015) lees je het verslag van het praktijkonderzoek naar spelbetrokkenheid van twee- en driejarige kinderen in kindcentra. Er worden concrete, praktijkgerichte voorbeelden gegeven die illustreren wat er precies bedoeld wordt met de bevindingen. Het artikel eindigt met de mooie conclusie: “Het ‘er zijn’ voor jonge kinderen is belangrijker als veilige basis tijdens het spelen dan het bezige-bij-gedrag van de opvoeder die alles onder controle wil houden.”

• Kwaliteitskaart ‘Spel op de kaart’

Samen met een aantal experts op het gebied van het jonge kind (waaronder onze collega Tinka Hofmeijer) heeft Elly Singer meegewerkt aan het ontwerpen en ontwikkelen van de kwaliteitskaart ‘Spel op de kaart’ (van het netwerk ‘Versterk het jonge kind’). Deze kwaliteitskaart geeft in één oogopslag weer waar het om draait bij spel en spelen. De kwaliteitskaart is goed te gebruiken om gesprekken over spel op gang te brengen, een visie op spel te ontwikkelen en om de kwaliteit van spel te bepalen.

Begeleid spel

Verschillende onderzoeken naar spelend leren hebben aangetoond dat begeleid spel de ontwikkeling effectiever stimuleert dan vrij (onbegeleid en door het kind geïnitieerd) spel (Slot et al., 2015). Spelverrijking door een onderwijsprofessional heeft een positief effect op de reken- en taalontwikkeling van jonge kinderen. Lees er meer over:

• Leren en ontwikkelen door begeleid spel

Onze professional leader, dr. Cathy van Tuijl, werkt mee aan de website www.onderwijskennis.nl, waarop kennis uit onderzoek toegankelijk en bruikbaar wordt gemaakt voor onderwijsprofessionals, zodat zij wetenschappelijke inzichten in de praktijk kunnen toepassen. Voor deze website schreef Cathy onder andere over begeleid spel.

• Spelstimulering

Ook op de website van Leraar24 kun je meer lezen over spelbegeleiding. Speelexpert Margot Wouterse vertelt in het artikel Spelstimulering: van manipulerend spel naar rollenspel én in verschillende filmpjes welke fases er zijn in de spelontwikkeling en hoe je als leraar het spel kunt verrijken.