Kees Vernooy publiceert boek: ‘Begrijpend lezen op de basisschool. De tekst centraal’.
‘Er is meer mogelijk dan men dikwijls denkt.’
Deze week verscheen het boek ‘Begrijpend lezen op de basisschool. De tekst centraal’ door Dr. Kees Vernooy. Vernooy zet daarmee een van de belangrijkste thema’s van het Nederlandse onderwijs op de kaart. ‘Begrijpend lezen is een complexe vaardigheid waar veel kinderen in Nederland en Vlaanderen moeite mee hebben. Toch is het een vaardigheid die ze later nodig hebben om goed te kunnen functioneren in de maatschappij.’ Het boek helpt scholen aan de hand van wetenschappelijke inzichten het begrijpend leesonderwijs te verbeteren.
‘Het belang van goed kunnen begrijpend lezen is groot. Voor zowel de leerlingen, als voor de samenleving. Om leerlingen goed met teksten te leren omgaan, is het niet vreemd dat internationaal begrijpend lezen als de belangrijkste 21e -eeuwse vaardigheid wordt gezien. In onze samenleving spelen teksten immers een belangrijke rol. Bovendien is goed kunnen begrijpend lezen een cruciale voorwaarde voor het realiseren van gelijke kansen in het onderwijs’, aldus Vernooy.
Knelpunten in begrijpend lezen in Nederland
Vernooy vervolgt: ‘Nederlands onderzoek laat zien dat het begrijpend lezen in Nederland knelpunten kent, zoals een eenzijdige gerichtheid op leesstrategieën, onvoldoende aandacht voor de voorwaardelijke rol van technisch lezen en (woorden)kennis, ineffectieve praktijken zoals frontloading, maar ook dat de kwaliteit van teksten in schoolboeken dikwijls veel te wensen overlaat. Dit alles leidt tot zorgelijke resultaten voor begrijpend lezen, zoals het risico dat een deel van de leerlingen loopt om laaggeletterd te worden, maar ook tot een afnemende leesmotivatie.’
‘Ik hoop – en dat klink misschien pretentieus – een bijdrage te leveren aan beter begrijpend lezen in de basisscholen en daardoor ook aan betere leesresultaten. Er is mijns inziens veel meer mogelijk dan men dikwijls denkt’, aldus Vernooy.
Hoe kan het beter?
Wat kunnen scholen doen, als zij het tij willen keren naar beter begrijpend leesonderwijs? Vernooy geeft in zijn boek concrete tips en adviezen gebaseerd op wetenschappelijke kennis. ‘Op de eerste plaats is het belangrijk dat scholen het belang van begrijpend lezen voor de toekomst van de leerlingen inzien. Scholen dienen dit vervolgens te vertalen naar ambitieus onderwijs in het omgaan met teksten, waarbij de inhoud van de tekst centraal staat. Het gaat bij begrijpend lezen immers om het begrijpen van teksten.’
Het versterken van het omgaan met teksten kan vooral plaats vinden doordat de leraar laat zien hoe hij of zij zelf met teksten omgaat en daar profijt van heeft. Het begrijpend lezen kan ook versterkt worden door leerlingen in duo’s met teksten te laten omgaan. Verder is het nodig dat er naar de kwaliteit van de teksten wordt gekeken. Informatieve teksten zouden meer aandacht moeten krijgen in bassischolen. Vernooy legt uit: ‘Een autoriteit als Reutzel hanteert in dat verband het volgende onderscheid: 33% verhalende teksten, 33% informatieve teksten en 33% overige teksten. Juist de informatieve teksten zijn volgens Reutzel voor leerlingen belangrijk, want ze helpen leerlingen hun woordenschat uit te breiden én hun achtergrondkennis te vergroten. Ook hebben deze teksten volgens Reutzel de interesse van de leerlingen en een toename van de motivatie en betrokkenheid van de leerlingen tot gevolg.’
Ook stipt Vernooy aan hoe expliciet én motiverend onderwijs in het begrijpen van teksten gegeven kan worden. ‘Bij expliciet kun je vooral denken aan een modelende en veel ondersteuning bij het toepassen biedende leraar en bij motivatie en betrokkenheid aan de inzet van uitdagende, interessante teksten en leerlingen rondom die teksten laten samenwerken.’
Hoe hangt dit boek samen met de aanpak van Close Reading?
Het belang van Close Reading is dat de inhoud van de tekst centraal wordt gesteld. Close reading is het nauwkeurig, zorgvuldig lezen en herlezen van teksten vanuit bepaalde vragen om tot een beter begrijpen van de tekst te komen. Deze werkwijze vraagt om een intensieve interactie van de lezer met de inhoud van tekst om tot een dieper leesbegrip te komen. Internationaal onderzoek toont dat Close Reading een methodiek is die scholen kunnen gebruiken om leerlingen beter met teksten te leren omgaan. Klik hier voor meer informatie over Close Reading.
‘‘Op de eerste plaats is het belangrijk dat scholen het belang van begrijpend lezen voor de toekomst van de leerlingen inzien.”
Dr. Kees Vernooy is een autoriteit op het gebied van leesonderwijs. Dr. Kees Vernooy is al sinds jaar en dag als professional leader verbonden aan Expertis. Nog dagelijks voedt hij onze taal-/leesexperts met zijn wetenschappelijke inzichten.
Het boek ‘Begrijpend lezen op de basisschool. De tekst centraal’ is te bestellen via Gompel&Svacina.
Wilt u uw taal-/leesonderwijs naar een hoger niveau brengen?
Meld u aan voor de nieuwsbrief
Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en schoolverbetering.