#Rekenfeitje 8 – Door Jitske Zwart
Zelfregulerend leren in de rekenles
Wist je dat zelfregulerend leren bijdraagt aan betere rekenprestaties? Onderzoeken laten zien dat er een significant positieve relatie is tussen het zelfregulerend leren van leerlingen en hun leerprestaties. Er zijn bijvoorbeeld studies die uitwijzen wanneer leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs veel gebruik maken van strategieën voor zelfregulerend leren, ze ook beter presteren op vakken als rekenen (Ciascai & Haiduc, 2014). Dat is een mooie uitkomst van een onderzoek, maar wat betekent dit concreet voor de praktijk en jouw rekenles?
Strategieën voor zelfregulerend leren
Het is een misvatting dat zelfregulerend leren vanzelf gaat. Het bevorderen van zelfregulerend leren vraagt om directe ondersteuning van de leraar. Als leraar leg je strategieën zoals plannen en zelfreflectie duidelijk uit en demonstreer je het nut hiervan. Deze strategieën kun je integreren in reguliere rekenlessen. Je modelt wat een strategie inhoudt, zoals het plannen van stappen voor een complexe som, daarbij laat je zien wanneer deze wordt toegepast, bijvoorbeeld bij redactiesommen. Daarnaast leg je uit waarom het werkt en hoe leerlingen dit in de praktijk kunnen gebruiken. Integreer deze strategieën in dagelijkse rekenopdrachten, zoals het reflecteren op een gemaakte fout in een staartdeling of het herzien van een aanpak bij breuken. Begeleid leerlingen in het doorlopen van de leerfasen: plannen vóór de taak, monitoren tijdens het werken en evalueren achteraf.
“Door structureel aandacht te geven aan zelfregulerend leren, geef je leerlingen niet alleen grip op rekenen, maar ook op hun eigen leerproces”
Een kijkje in de praktijk
De leraar van groep 5 heeft leerlingen tijdens eerdere lessen aantekeningen laten maken van verschillende stappenplannen tijdens het rekenen. Ze merkte dat leerlingen tijdens de zelfstandige verwerking snel om hulp vroegen en geen gebruik maakten van de stappenplannen in hun aantekeningenschrift. De leraar besluit het gebruik van de stappenplannen te bevorderen door de leerlingen hier instructie op te geven. Ze modelt dit met een som op het bord. Ze vraagt de leerlingen op zoek te gaan naar het juiste stappenplan die bij deze som hoort. Dit herhaalt ze een aantal keer met andere sommen. Ze legt uit dat het handig is om tijdens het zelfstandig werken gebruik te maken van het aantekeningenschrift, zodat je dan sommen zelf goed kan uitrekenen zonder gelijk hulp te vragen aan de juf. Zo stimuleert de leraar de leerlingen om tijdens de zelfstandige verwerking hun eigen werk te monitoren.
Rekenfeitjes
Het vakgebied rekenen-wiskunde is enorm groot. Voor leraren kan het dan ook een uitdaging zijn om een goede rekenles te geven. Welke didactiek pas je in welke leerlijn toe? Wat zegt wetenschappelijk onderzoek eigenlijk over leren rekenen in de verschillende domeinen? Met deze rekenfeitjes geven we jou als leraar – kort maar krachtig – wat extra bagage mee. Zodat je in jouw rekenles goed beslagen ten ijs komt.
Ondersteuning van Expertis
Heb je vragen over (de verbetering van) het rekenonderwijs? Neem gerust contact op met onderwijsadviseur Jitske Zwart:
- via 06 – 16 61 42 83
- of via jitske.zwart@expertis.nl
Meer lezen?
Meer lezen over hoe we samen met scholen werken aan passend rekenonderwijs voor alle leerlingen?
Bronnen:
- Ciascai L. & Haiduc L. (2014). Thinking metacognitively: Metacognitive skills and science performance. New Educational Review, 37(3), 269-279
- Keuning, T., Geel, M., & Smienk-Otten, C. (2021). Differentiëren 5, 4, 3…. Uitgeverij Pica
- Mitchell, D. (2015). Wat écht werkt. 27 evidence-based strategieën voor het onderwijs. Huizen: Uitgeverij Pica
- Peeters, J. (2022). Zelfregulerend leren. Hoe? Zo!. Leuven: Lannoo Campus
- Sins, P. (2024). Zelfregulerend leren gaat niet vanzelf. Hogeschool Rotterdam Uitgeverij