Thematiseren met jonge kinderen

Jonge Kind leestips – juni 2023

In veel onderbouwgroepen wordt gewerkt rondom een thema. Een thema zorgt ervoor dat doelen, inhouden en activiteiten een samenhangend geheel worden waardoor er meer geïntegreerd geleerd kan worden. Maar welke thema’s kies je nu? En hoe zorg je ervoor dat alle leerlingen betrokken zijn en dat het thema leeft in jouw groep? En wat is het verschil tussen thematisch werken en thematiseren met jonge kinderen? Lees in de leestips van deze maand over thematiseren met jonge kinderen en het belang van kennisrijke thema’s.

Door: Kyra Laarveld-Wolbers, jonge kind-specialist

“Dieper graven – verder springen – blijvend resultaat. Samen gaan we voor een stevige basis in de vroege kinderjaren.”

• Effectieve manieren om te werken met thema’s om de ontwikkeling van kleuters te stimuleren.

De invloed van thematisch werken op de ontwikkeling van kleuters is afhankelijk van twee factoren. Een samenhangend geheel van doelen, inhouden en activiteiten. En het pedagogisch en didactisch handelen van de leerkracht waarmee zij of hij het leren en de ontwikkeling van de kleuters actief ondersteunt en begeleidt.

• Thematiseren met jonge kinderen

Een goede themaplanning wil nog niet zeggen dat een thema leeft voor de kinderen. Daarvoor is thematiseren nodig: samen met jonge kinderen actief op zoek gaan naar een boeiende inhoud van het speelbare thema.
De handreiking ‘Thematiseren met jonge kinderen’ van het SLO geeft handvatten en tips om hiermee aan de slag te gaan.

• Een kennisrijk curriculum, ook voor kleuters?

Zodra we het hebben over een sterke start voor álle kinderen met behulp van kennisrijk kleuteronderwijs, worden al snel wenkbrauwen gefronst. ‘Mogen kleuters dan niet meer spelen?’, is een eerste vaak voorkomende reactie. Wees gerust. Uiteraard hebben kinderen ruimte om te spelen, dat is vanzelfsprekend. Voldoende aandacht voor een zorgzame speelleeromgeving en rijke talige interactie sluit echter rijke, weldoordachte inhouden niet uit. Lees in dit artikel meer over waarom ook jonge kinderen al ‘kennisrijp’ zijn.

• Sluit kleuters niet enkel in hun ervaring op

Claudio Vanhees en Michiel Wils (onderwijsonderzoekers en nascholers aan het Expertisecentrum voor Effectief Leren op de Thomas More Hogeschool) schrijven in dit opiniestuk waarom het belangrijk is om juist brede thema’s te kiezen die verder gaan dan de leefwereld van de kinderen. Juist voor kinderen die in het leven minder kansrijk starten is dit belangrijk.

• Kennis van de wereld is zijn opstapje

In dit artikel vertellen Erik Meester en Anna Bosman over de morele taak om de verschillen in woordenschat van je leerlingen te verkleinen door kennisrijke thema’s te gebruiken. Dit heeft positieve invloed op de latere leesvaardigheid van leerlingen. Ook de Amerikaanse onderwijskundige Hirsch concludeerde al in 1987: ‘Doordat leerlingen met een zwakke sociaaleconomische achtergrond hun culturele kennis te traag hebben opgebouwd, lezen ze steeds moeizamer, is hun lezen onproductiever en ervaren zij lezen als vernederend’.
Lees hier hoe kennis van de wereld een opstapje kan zijn naar leesbegrip.

• Een kijkje in de praktijk: De Willibrordschool in Utrecht

Op deze school wordt er vanaf 4 jaar in een spiraalvormig curriculum kennis aangebracht. Dezelfde thema’s keren terug met een steeds hogere graad van complexiteit en dat bevordert de verankering van die kennis. Lees er meer over in de reportage van DeMorgen.