Nederland scoort laag op discipline in de les

Tijd voor structurele oplossingen

Nederlandse scholen zitten in een lastig parket. Nieuw onderzoek door experts Orhan Agirdag, Tom Bennett en Laurence Guérin toont een gedragscrisis die rechtstreeks invloed heeft op leerprestaties en het welzijn van zowel leerlingen als leraren. Tijd voor structurele oplossingen. Het programma ‘Regie in de school’ biedt concrete en onderbouwde handvatten.

Door Wouter Siebers 

Een alarmerend beeld

De PISA-gegevens van 2022 schetsen een verontrustend beeld. Nederland bungelt op de 65e plaats van de 81 deelnemende landen als het gaat om orde en rust in de klas. Maar liefst 83% van de leerlingen ervaart regelmatig verstoringen: van aanhoudend lawaai tot het negeren van leraren en constante digitale afleidingen.

De gevolgen zijn verstrekkend. Leerlingen in een onrustige klas presteren significant slechter, met gemiddeld 56 PISA-punten minder op rekenen.  Dit komt neer op een volledige achterstand van ruim één schooljaar. Leraren geven aan een gebrek te ervaren aan ondersteuning in gedragsmanagement, wat een negatieve spiraal in gang zet.

Pestgedrag

Pestgedrag blijkt een cruciale factor in de schooldynamiek. Hoewel fysiek pesten afneemt, nemen subtielere vormen zoals buitensluiten en roddelen toe. De impact is groot: gepeste leerlingen scoren gemiddeld 63 punten lager op rekenen en voelen zich minder verbonden met school.

De gedragsproblemen binnen de school doen ook veel met het welbevinden van leraren. Onrust in de klas maakt lesgeven zwaarder en vergroot de werkdruk. Het tegenovergestelde is ook waar – we zien dat op scholen waar er aandacht is voor een krachtige gedragscultuur de werkdruk juist afneemt. Scholen waar leraren ervaren: ‘zo doen we het hier’.

Lessen uit het buitenland

Het onderzoek van Agirdag, Bennett en Guérin wijst naar Engeland als hoopvol voorbeeld. Daar is succesvol ingezet op een nationale gedragsaanpak, waarbij scholen intensief werden begeleid in effectief klasmanagement en heldere gedragsverwachtingen. De resultaten tonen aan dat gerichte interventies positief werken op zowel leerprestaties als werkplezier.

Nederlandse aanpak: ‘Regie in de school’

In Nederland kan de aanpak ‘Regie in de school‘ van Expertis Onderwijsadviseurs uitkomst bieden. Binnen deze aanpak draait het om:

• Teams versterken in eenduidig pedagogisch handelen;
• Een gezamenlijke visie op gedrag creëren;
• Effectief klassenmanagement ontwikkelen;
• Heldere routines invoeren;
• Voorspelbare consequenties hanteren.

Het gaat om meer dan alleen regels. Scholen die investeren in gedragsbewustzijn en sociale vaardigheden boeken de beste resultaten. Dit vraagt om samenwerking, waarbij schoolteams gezamenlijk werken aan een visie op gewenst gedrag en hier consequent naar handelen.

Tijd voor actie

Het onderzoek maakt klip en klaar duidelijk: goed gedrag is niet vanzelfsprekend – goed gedrag moet worden aangeleerd. Het vraagt om een doordachte aanpak waarbij schoolteams de juiste ondersteuning krijgen om een positieve leeromgeving en krachtige gedragscultuur te creëren.

Gedragsproblemen zijn geen individueel probleem van een leraar of klas, maar een schoolbreed vraagstuk. Door duidelijke verwachtingen te stellen, consequent te handhaven en leerlingen actief te betrekken, kan een veilig en krachtig leerklimaat worden gerealiseerd.

Gedrag vormt de basis van succesvol onderwijs, en zonder gestructureerde aanpak blijft de onderwijskwaliteit onder druk staan. Het is tijd om samen te zorgen voor een onderwijsomgeving waar rust, structuur en veiligheid de norm zijn – in het belang van zowel leerlingen als leraren.

Een structurele oplossing: ‘Regie in de school’

Regie in de school is een effectieve aanpak voor een stevig pedagogisch klimaat. Regie in de school is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met researchED Nederland. Het onderwijsboek ‘Regie in de klas’ door Tom Bennett – voormalig docent, gedragsdeskundige en oprichter van researchED – ligt hieraan ten grondslag. Regie in de school is het eerste volledige programma dat wetenschappelijke inzichten met de praktijk verbindt in alle lagen van de school. Kenmerkend is de combinatie van schoolcultuur en het pedagogisch vakmanschap van iedereen in het schoolteam. Na succesvolle resultaten in vele Britse scholen is het programma nu ook via Expertis Onderwijsadviseurs in Nederland beschikbaar.

Bron:

• Agirdag, O., Bennett, T & L.J.F., Guerin. (2024). Gedrag in Crisis. De omvang van het probleem en de effecten op leerlingen en docenten Academica University of Applied Sciences, Amsterdam.