Van invuldidactiek naar leerzame lessen
Passief of generatief leren
2024 – In veel lessen verwerken leerlingen de instructie door opdrachten te maken in een werkboek. Deze opdrachten vragen van leerlingen dat ze antwoorden zoeken in een tekst of andere informatiebron. Ze herhalen vaak letterlijk de informatie, bijvoorbeeld door het invullen van woorden, het trekken van lijntjes of het aankruisen van antwoorden in het werkboek. Er is echter een groot verschil tussen het ver-werken en be-werken van de lesstof. In dit artikel uit OnderWijsTijd gaan onderwijsadviseur Michel Freriks en Marcel Schmeier in op passief en gerenatief leren.
Discussie over Directe Instructie
2024 – Van directe instructie wordt beweerd dat het een evidence based aanpak is. Tegelijkertijd is discussie over de didactiek. Werkt de aanpak altijd en voor iedereen? En is het de enige aanpak die werkt? Het artikel geeft een genuanceerde kijk op de werkzaamheid van directe instructie. Daarmee levert het de schoolleider inzichten op die helpen bij het doordacht inzetten van didactische aanpakken op de school en het kiezen van passende professionalisering.
Expliciete Directe Instructie 2.0; gewoon goed lesgeven
2021 – Op veel scholen is expliciete directe instructie gemeengoed geworden. Wat maakt deze manier van lesgeven (beschreven in het boek ‘EDI 2.0: tips en technieken voor een goede les’) zo krachtig? En welke nieuwe inzichten bevat de herziene versie van het boek? In gesprek met de Amerikaanse auteurs én Marcel Schmeier, die de Nederlandse vertaling en bewerking deed. >>
Effectief omgaan met verschillen in de les
2020 – Het lesmodel van Expliciete Directe Instructie (EDI) wordt op steeds meer scholen gebruikt om het didactisch handelen te versterken. Volgens de Onderwijsinspectie (2020) en het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (2019) is het directe instructiemodel bovendien een doeltreffende werkwijze om het omgaan met verschillen te organiseren in de les. Marcel Schmeier, EDI-expert, schreef er een blog over. >>
De kennis over effectief bordgebruik
2020 – Op veel scholen wordt tegenwoordig nog maar weinig geschreven door leraren en leerlingen. Krijtborden zijn vervangen door digiborden en pen en papier maakten plaats voor tablets. Leerlingen zien flitsende presentaties, maar leren daarmee niet om zich langere tijd te concentreren. Steeds meer leraren zijn zich hiervan bewust en herstellen het schrijven in ere. Ze hangen weer een krijtbord op of gebruiken een digibordtool zoals Prowise Presenter om op het scherm te kunnen schrijven. Leerlingen moeten vaker hun tablet opbergen en in plaats daarvan aantekeningen maken met pen en papier. Dit komt het handschrift, de taalontwikkeling, de concentratie en het leren ten goede. De auteur van dit artikel, Marcel Schmeier, voert een pleidooi voor de herwaardering van het schoolbord in de klas. >>
Cognitief sterke leerlingen in een gewone klas
2020 – Goed onderwijs houdt onder meer in dat de onderwijsbehoeften van leerlingen goed in kaart worden gebracht en dat op basis daarvan goed gedifferentieerd wordt. En daarbij gaat het dan niet alleen om aanpassingen van het onderwijs naar leerlingen die uitvallen aan de onderkant, maar ook om aanpassingen van het onderwijs voor leerlingen die cognitief sterk zijn. Het is ook voor deze laatste groep leerlingen van belang dat zij onderdeel zijn van de dagelijkse differentiatie van een leraar in de klas. Echter, onderzoek laat zien dat leraren vaak nog onvoldoende handvatten hebben om goede begeleiding te kunnen bieden aan cognitief sterke leerlingen. Leraren willen zich wel inzetten voor deze leerlingen, maar weten vaak simpelweg niet hoe. De auteurs van dit artikel, Sherrill Woldberg en Elleke Snippe, pleiten ervoor om leraren te ondersteunen en begeleiden bij het onderwijs aan cognitief sterke leerlingen. In dit verband benadrukken zij dat de begeleiding van leraren om beter in te spelen op sterke leerlingen, ook een wezenlijk onderdeel van het schoolbeleid moet zijn. >>
Effectief onderwijs
2018 – Uit onderzoek blijkt dat het stellen van uitdagende doelen een positief effect heeft op de leerlingresultaten. Ook het delen van doelen met de leerlingen helpt om de leerprestaties te verbeteren. In dit artikel bespreekt Marita Eskes, leesexpert, hoe doelgericht onderwijs het leren van leerlingen beïnvloedt en welke mogelijkheden de leraar heeft om nog meer bij te dragen aan de ontwikkeling van leerlingen. >>
Het dunning-krugereffect
2018 – Kinderen en volwassenen verschillen van elkaar wat betreft de hoeveelheid kennis die ze bezitten. Leraren zijn experts, leerlingen beginners. Dit heeft belangrijke consequenties voor de dagelijkse lespraktijk en hoe de leraar onderwijst. Leerlingen zijn namelijk geen minivolwassenen. Leraren moeten de leerstof en instructie afstemmen op wat leerlingen nodig hebben en niet op hoe zij zelf leren. Daar komt bij dat leerlingen zichzelf gemakkelijk overschatten en leraren hun kennis en expertise onderschatten. >>
Herhalen als leerstrategie
Door oefening vaardig
2018 – Leerlingen verschillen van elkaar wat betreft de tijd die het ze kost om leerdoelen te behalen. De zwakste leerlingen hebben tot zes keer zoveel oefentijd nodig als de sterkste leerlingen (Ward, 1987). Oefening en herhaling zijn krachtige didactische principes om leerlingen gelijke kansen op succes te bieden. >>
Natuurlijk en schools leren
2018 – Hoe leren kinderen het best? Hierover bestaan grofweg twee opvattingen. De eerste opvatting is dat kinderen vanzelf leren door te spelen en ontdekken. We hoeven enkel een rijke leeromgeving te creëren en leerlingen komen op natuurlijke wijze tot bloei. De andere opvatting is dat kinderen leren van een leraar die uitlegt en voordoet. Hierbij worden leerdoelen in logische volgorde onderwezen door middel van expliciete directe instructie. >>
Stilte in de klas?
2018 – In een effectieve les krijgen leerlingen regelmatig de kans om te overleggen en samen te werken. Door te verwoorden en te luisteren, leren ze van en met elkaar. Praten draagt bij aan beter leren en dus is er meestal veel geluid in de les. In dit artikel bespreekt Marcel Schmeier, EDI-expert, samen met Anton Horeweg de vraag wat onderwijsliteratuur ons leert over stilte in de klas. Kan stilte het leren óók versterken? Wat is de pedagogische en didactische kracht van stilte? >>
Het succes van EDI verklaard
2016 – Een onderwijsklassieker, zo kan het boek ‘Expliciete Directe Instructie – tips en technieken voor een goede les’ wel genoemd worden. Meer dan 40.000 exemplaren van dit boek hebben hun weg naar het onderwijs weten te vinden. Dat roept de vraag op wat maakt dat dit boek, dat vertaald en bewerkt is door EDI-expert Marcel Schmeier, zo’n succes is. Adviseurs Ina Cijvat en Tony van Dalen, bespreken het EDI-lesmodel en gaan in op de belangrijkste kenmerken van een EDI-les, zoals die beschreven worden in het boek. Inmiddels is begin 2020 een tweede en bewerkte versie van het boek verschenen: EDI 2.0. >>
Expertis evaluatiekaart
2016 – De lesafsluiting is de meest vergeten lesfase. Met de Expertis Evaluatiekaart krijgt u suggesties aangereikt om de lesafsluiting effectief en inspirerend invulling te geven. Gebruik de evaluatiekaart bij het afronden van de les. Blik kort terug op het leerdoel van de les en bespreek ook het proces en de werkhouding. Een les brengt meer op als u goed afsluit! >>
Haal het beste uit de leerkracht
2013 – Uit onderzoek blijkt dat scholen met een vergelijkbare leerlingenpopulatie soms heel verschillende resultaten met hun leerlingen halen. Deze verschillen worden vooral verklaard door de leraren die op deze scholen werken. De Onderwijsinspectie (2012) constateert dat op zwakke en zeer zwakke basisscholen meer leraren werken die de basisvaardigheden van het lesgeven onvoldoende beheersen. Marcel Schmeier, EDI-expert, beschrijft in dit artikel wat goede leraren kenmerkt. Zoals het de fundamentele verantwoordelijkheid van leerkrachten is dat alle leerlingen de basisvaardigheden beheersen, is het de fundamentele verantwoordelijkheid van de schoolleider dat alle leerkrachten de basisvaardigheden van goed leraarschap beheersen, zo stelt Schmeier. Onderwijskundig leiderschap onderkent verschillen tussen leerkrachten, maar tegelijk zorgen goede schoolleiders ervoor dat alle teamleden tenminste het basisniveau van het leraarschap behalen. >>