Datagebruik in het onderwijs
De Datateam®methode is een concrete aanpak voor onderwijsverbetering. Scholen beschikken over veel informatie en gegevens, bijvoorbeeld uit een leerlingenvolgsysteem. Maar wat doe je met die informatie, als bijvoorbeeld de onderwijsprestaties achter blijven? Je kunt veel leren van je eigen data. Hoe analyseer je die gegevens en op welke manier gebruik je het om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren? De Datateam®methode helpt scholen om hun data effectief te gebruiken om concrete vraagstukken op te lossen. Expertis is eigenaar van deze unieke methode en helpt u er graag mee op weg.
Hoe kan uw school belangrijke problemen op een effectieve manier oplossen? Hoe krijgt uw school bijvoorbeeld de eindexamenresultaten Nederlands omhoog? Wordt er op uw school voldoende feedback gegeven aan uw leerlingen? Schoolleiders en docenten nemen dagelijks beslissingen om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken en te verbeteren. Vaak worden deze snel genomen om problemen op te lossen. Veelal gebeurt dit op basis van aannames en onderbuikgevoelens. Deze keuzes hebben niet altijd het gewenste resultaat. Hierdoor kan het nemen van snelle beslissingen uiteindelijk toch veel tijd en moeite kosten. De Datateam®methode helpt om keuzes te maken op basis van beschikbare data op school, om zo problemen goed te analyseren en passend te reageren. Expertis kan u hierbij ondersteunen. Wij zijn eigenaar van de Datateam®methode en begeleiden primair, voortgezet en beroepsonderwijs bij het werken met datateams.
Wat is een datateam?
Een datateam wordt gevormd door 6 tot 8 docenten en schoolleiders. Op basis van data wordt er samen aan een onderwijsprobleem gewerkt. Een datateam functioneert als een professionele leergemeenschap. Samen bepalen zij aan welk belangrijk probleem op school gewerkt zal worden. Datateams volgen een het 8-stappenplan van de Datateam®methode. Het team begint met het definiëren van het probleem, op basis van data. Zij formuleren een hypothese over de oorzaken van het probleem en vervolgens verzamelen en analyseren zij beschikbare data. Hierna wordt de kwaliteit van deze data bepaald om vervolgens na te kunnen gaan welke hypotheses juist zijn. Door dit proces kunnen er passende maatregelen worden genomen die met het team geëvalueerd worden.
Opbrengstgericht werken
De Datateam®methode verschilt van opbrengstgericht werken omdat de methode zich niet alleen focust op toetsdata en de uitslag van de Cito toets. Bij Expertis maken we gebruik van meer soorten data, bijvoorbeeld gegevens die je haalt uit gesprekken met leerlingen, tevredenheidsonderzoeken of informatie die je van ouders krijgt. Door al deze gegevens te analyseren, ontstaat er een completer beeld, dan wanneer je je alleen op de opbrengsten in het onderwijs richt.
Wetenschappelijk onderbouwd
De Datateam®methode is vanaf 2009 ontwikkeld en onderzocht door de Universiteit Twente. De grondleggers en ontwikkelaars van deze methode zijn dr. Kim Schildkamp en dr. Cindy Poortman. Deze bewezen effectieve methode heeft inmiddels vele schoolteams geholpen al lerende te werken aan het oplossen van concrete vraagstukken met behulp van data. Meer dan 70 scholen in binnen- en buitenland hebben succesvol met de datateam methode gewerkt. Samen vormen zij een internationale gemeenschap van docenten en schoolleiders toegewijd aan het verbeteren van onderwijs op basis van data en onderzoek in de praktijk. Expertis Onderwijsadviseurs heeft in 2021 de Datateam®methode overgenomen en is daarmee eigenaar van deze concrete aanpak.
Expertis directeur en onderwijsadviseur Gert Gelderblom promoveerde in 2018 op een onderzoek naar het gebruik van data voor instructieverbetering in het onderwijs. Hij begeleidt scholen om de Datateam®methode toe te passen. Expertis adviseert uw school zodat het gebruik van data daadwerkelijk tot sterker instructiegedrag van leraren leidt.
Meer lezen over datagebruik in het onderwijs?
Adviseurs van Expertis delen hun kennis door regelmatig te publiceren in toonaangevende onderwijstijdschriften. Lees ook het artikel ‘Beter lesgeven door datagebruik’ geschreven door Expertis-onderwijsadviseur Gert Gelderblom, gepubliceerd in Didactief. Of lees het interview met Gert Gelderblom in Basisschool Management ‘Datagebruik leidt tot meer doordacht instructiegedrag’.
Meer informatie?
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Gert Gelderblom.
Praktische informatie over deze dienstverlening
Wat is het: advies op maat voor scholen om met behulp van data de onderwijsprestaties te verbeteren of specifieke problemen aan te pakken.
Voor wie is het interessant: directie, intern begeleiders, leraren en kwaliteitszorgmedewerkers.
Welk type onderwijs: primair onderwijs, voortgezet onderwijs en speciaal onderwijs.
Wat levert het op: in de praktijk blijkt dat beslissingen om het onderwijs te verbeteren vaak gebaseerd zijn op aannames, anekdotes en onderbuikgevoelens. Expertis helpt u om concrete verbeteringen door te voeren op basis van datagebruik en data-analyse.
Praktijkvoorbeeld data in het onderwijs
Achterblijvende prestaties begrijpend lezen
In een school onderzocht het datateam de achterblijvende prestaties van de groepen 6, 7 en 8 op begrijpend lezen. De bovenbouwleraren van de school waren ervan overtuigd dat de oorzaak van deze tegenvallende leerlingresultaten gelegen was in de technische leesvaardigheid van de leerlingen. En dat klonk aannemelijk: leerlingen die niet vlot kunnen lezen, worden nooit goede begrijpend lezers. Door de aanwezige data met betrekking tot de technische leesvaardigheid en begrijpend lezen goed te analyseren, ontdekte het datateam dat er betrekkelijk veel leerlingen waren die weliswaar over een goede technische leesvaardigheid beschikten, maar desondanks toch tegenvallende resultaten behaalden op begrijpend lezen. Er moesten dus andere oorzaken in het spel zijn. De hypothese dat de tegenvallende begrijpend leesresultaten veroorzaakt werden door de geringe technische leesvaardigheid van de leerlingen moest dus verworpen worden. Uiteindelijk ontdekte het datateam dat de leraren leerlingen heel verschillende begrijpend leesstrategieën aanleerden. Het datateam concludeerde na veel gesprekken met collega’s dat de oorzaak van de tegenvallende begrijpend leesresultaten niet in het technisch lezen gezocht moest worden, maar in de kwaliteit van de begrijpend leesdidactiek. Deze informatie heeft de school erg geholpen om de problemen in het begrijpend leesonderwijs aan te pakken. Gert Gelderblom: “Opvallend in dit voorbeeld is dat de leraren in eerste instantie dachten heel goed te weten waardoor de problemen werden veroorzaakt, maar na een grondige analyse van de beschikbare data toch ontdekten dat de oorzaak heel ergens anders gelegen was. Veel dichter bij henzelf, namelijk de kwaliteit van de instructie die zij zelf aan de leerlingen gaven. Hierdoor werd voorkomen dat de school allerlei interventies zou gaan nemen gericht op het technisch lezen Het datateam ging aan de slag met het verbeteren van de kwaliteit van de begrijpend leesdidactiek. Het is belangrijk dat datagebruik plaats vindt in een sfeer van zorgzaamheid en respect. Alleen dan durf je ook je eigen rol te betrekken in de data-analyse en kun je tot de kern van het probleem doordringen.”
Stel mij gerust uw vraag.
Ik ben Gert Gelderblom en ik help u graag verder. Bel mij op 06 – 49 35 56 88 of stuur me een e-mail.
“Schoolleiders en docenten waarderen het gestructureerde, concrete acht stappenplan en bijbehorend ondersteuningsmateriaal.”
“Dieper graven, verder springen, blijvend resultaat!”