Er zijn zoveel mooie boeken en teksten bij allerlei thema’s die gebruikt kunnen worden voor Close Reading. Om je te tippen voor een nieuw verschenen boek of om een oude bekende nog eens in de spotlight te zetten, kiezen we iedere maand op onze site: het boek van de maand.

Boek van de maand april 2022

Regelmatig krijgen we tijdens Close Reading trainingen de vraag welke teksten geschikt zijn voor Close Reading in de groepen drie en vier. Een hele terechte vraag, want hoe zet je eigenlijk rijke teksten in als leerlingen nog zo druk bezig zijn met het leren lezen? Daarom delen we in deze editie verschillende titels voor de groepen drie en vier.

Ga je één van de titels/boeken inzetten? Deel het op social media via @Expertis Onderwijsadviseurs (LinkedIn en Facebook) of @Expertisadvies (Twitter)

Voordat we boekentips delen van boeken die leerlingen zelf kunnen lezen, is het goed om eerst nog wat dieper in te duiken op het begrijpend luisteren en lezen in de groepen drie en vier.

Iedereen kent wel de prachtige, rijke verhalende en informatieve (prenten)boeken die de leraren bij de kleuters inzetten. En ook de rijke teksten die vanaf groep vijf ingezet kunnen worden, waarbij de informatiedichtheid steeds meer toeneemt. Maar hoe zit het met die twee tussenjaren? In deze groepen, waar het technisch lezen zo centraal staat, wordt veelal geoefend met vereenvoudigde zinnen en teksten. Juist hier is er veel behoefte aan een motiverende tegenhanger. Aan teksten waarbij je aan de lippen van je juf of meester hangt of waar je weer nieuwe dingen van leert. Wat zou het een verarming zijn als je in deze twee jaren een gat laat ontstaan in je aanbod van rijke teksten! En dan hebben we het nog niet eens gehad over het gat aan kennis- en woordenschatopbouw. Maar ja, hoe doe je dat dan?

We weten, onder andere uit het boek van Marita Eskes (technisch lezen in een doorlopende lijn) dat zowel het decoderen van de tekst als tekstbegrip gelijktijdig ruimte vragen van het werkgeheugen. En dat als het decoderen nog veel moeite kost, er dus minder ruimte over blijft voor het nadenken over wat er in de tekst staat. Blijf daarom gerust het begrijpend luisteren vanuit de kleuters doorzetten in de groepen drie en vier! Lees prachtige (prenten)boeken, verhalen, gedichten en informatieve teksten voor en laat leerlingen deze herhaald beluisteren. Model zelf hoe jij de tekst aanpakt, laat ze met elkaar praten en schrijven over wat ze gelezen hebben. Schrijven?! Ja, inderdaad, schrijven! Laat ze aantekeningen maken over wat ze gehoord hebben. Iemand die vorig jaar op Twitter veel mooie voorbeelden deelde van rijke teksten in groep drie, is @HarreveltLisa. Het stokje is dit jaar overgenomen door @VdsMartine.

Voor langere tijd met verschillende teksten binnen een thema werken ondersteunt het begrijpend luisteren en lezen. Je herkent ongetwijfeld dat als je veel over een onderwerp weet, je steeds rijkere teksten over het onderwerp kunt begrijpen en zelf lezen. Dit geldt voor de leerlingen net zo. Als zij eerst gezamenlijke kennis opdoen uit een wat eenvoudigere tekst, kunnen zij daarna een rijkere tekst aan over hetzelfde onderwerp. Zet daarom teksten in een reeks in. Kies niet één tekst over een onderwerp, maar kies er meerdere en laat deze oplopen in moeilijkheid. Op deze manier stapel je met kennis en verbreed en verdiep je de woordenschat van de leerlingen.

Ik hoor je nu denken: ‘We hadden het toch over begrijpend luisteren?’ Dat klopt, maar waar de mogelijkheid ontstaat om te oefenen met begrijpend lezen, mag deze ook gepakt worden. Eerst voor de leerlingen die al kunnen lezen als ze naar groep drie gaan, maar ook voor de leerlingen die door jouw vakmanschap goed leren lezen. Eerst met nog wat eenvoudige, korte teksten en daarna met steeds rijkere, langere teksten. En wat dacht je van een combinatie? Dat je als leraar zelf voorleest, maar leerlingen wel de tekst geeft zodat ze mee kunnen lezen. Hier kan je ook mooi in differentiëren.

Kortom: begrijpend luisteren blijven doorzetten met prachtige, rijke teksten en ondertussen zorg je ervoor dat leerlingen steeds meer zelf gaan lezen en begrijpen wat ze lezen.

Hieronder tippen we een aantal boeken die je kunt inzetten in groep drie en vier. Gebruik jij nog andere rijke teksten in groep drie en vier, deel je deze dan met ons op Twitter via @Expertisadvies of op LinkedIn via Expertis onderwijsadviseurs?

• Mooi boek, Joke van Leeuwen (Querido)
• Van leeuw tot leeuwerik (fabels), Riet Wille (De Eenhoorn)
• Serie tijgerlezen (Querido)
• Klapzoen en andere versjes, E. van Os en E van Lieshout (Zwijsen)
• Dichtbundels van Hans en Monique Hagen
• Het eigenwijze huisdierenboek, Marc ter Horst (Lannoo, komt deze zomer uit)

Zie groep drie, maar ook…

• Boeken van Arnold Lobel, zoals Kikker en pad
• Boeken van Vos en Haas (Lannoo)
• Boeken van Roald Dahl
• Fantastische fabels, E. Wollard (Lemniscaat)
• Het grote Rijksmuseum voorleesboek (Rubenstein)
• Superguppie, Edward van de Vendel (Querido)