Zo ontwerp je Close Reading-lessen
Met Close Reading kun je je leesonderwijs een boost geven. Bij deze aanpak duiken leerlingen diep in teksten en leren ze om verbanden te leggen en kritisch te lezen. In deze whitepaper kun je lezen wat er komt kijken bij het ontwerpen van Close Reading-lessen. Je krijgt volop tips en een handig stappenplan om zelf in je klas aan de slag te gaan.
Sterke lezers in groep 3
Sommige kinderen kunnen bij de start van groep 3 al een heel boekje uitlezen. Maar jij hebt een programma tot aan de kerst om kinderen letters te leren en ze uit te leggen hoe je die letters samenvoegt tot woorden. Wat doe je met sterke lezers in groep 3? In deel 1 gaat Marita Eskes in op de achtergronden, in deel 2 leest u meer over de praktische invulling.
Close Reading in het VO
Lezen is een belangrijke vaardigheid om goedmee te kunnen doen in demaatschappij en op school. Uit de laatste cijfers van het PISA onderzoek (Gubbels, e.a., 2019) blijkt dat zo’n 24% van de vijftienjarigen in Nederland onvoldoende in staat is om teksten te lezen en begrijpen. Het opzoeken van informatie in teksten is niet per se het struikelblok. Het zit hem vooral in het evalueren en reflecteren op teksten (Marreveld en Ros, 2021). Close Reading is een aanpak waarbij leerlingen leren omgaan met complexe teksten om tot dieper tekstbegrip te komen. Het belangrijkste van deze aanpak: De inhoud van de tekst staat centraal en niet alleen leesstrategieën. In dit artikel beschrijven we de aanpak en laten we aan de hand van voorbeelden zien hoe Close Reading in het VO ingezet kan worden.
Close Reading in de praktijk: praktische tips om je leesonderwijs te verdiepen
Verbanden leggen en kritisch nadenken over teksten – dat vinden veel leerlingen lastig. Met Close Reading kun je daar gericht aan werken en zo je onderwijs in tekstbegrip verstevigen. Bij deze aanpak duiken leerlingen diep in teksten en raken ze bovendien gemotiveerd om verder te lezen. In deze whitepaper vind je uitleg en tips over hoe je Close Reading in jouw klas kunt inzetten. Karin Versloot schreef er, via Noordhoff, een interessante whitepaper over. > >
Naar beter begrijpend lezen
Een kritische blik op het huidige leesonderwijs
Vanwege de betekenis om leerlingen goed met teksten te leren omgaan, is het niet vreemd dat internationaal begrijpend lezen als de belangrijkste 21e-eeuwse vaardigheid en eerste prioriteit van elke school wordt gezien. Daarnaast is het in de afgelopen jaren duidelijk geworden dat het omgaan met teksten een zeer complexe activiteit is die veel kennis en vaardigheden vraagt. Men is in de afgelopen jaren gaan inzien dat kennis bij het begrijpen van teksten er veel toe doet.
Kees Vernooy, autoriteit op het gebied van lees- en taalonderwijs en onderwijsadviseur bij Expertis, kijkt met kritische blik naar het huidige leesonderwijs. >>
Werken aan een schoolbrede lezende generatie: de IB’er doet ertoe!
2021 – Vandaag de dag valt er veel te lezen over de dalende leesresultaten op basisscholen. Toch druppelt kennis hierover maar mondjesmaat de praktijk binnen. En dat terwijl er zoveel bekend is over hoe we leerlingen goed kunnen leren lezen. Welke rol kan jij als intern begeleider spelen bij het verbeteren van het leesonderwijs en hoe pak je dat aan? “We kunnen leesachterstanden niet oplossen door enkel te blijven benadrukken hoeveel zorgen er zijn. Deel successen, leer van elkaar. Er zijn genoeg mogelijkheden. Het is tijd om deze te gaan benutten!”, aldus leesexpert Marita Eskes. >>
Leren lezen doen we samen
Hoe je als begeleider stuurt op goed leesonderwijs
2021 – Goed leren lezen is nodig om in de huidige maatschappij mee te kunnen draaien. Het is de taak van elke school om een doorlopende leeslijn vast te stellen met ambitieuze doelen en kraakheldere leesinstructies. Welke rol is er bij het leesonderwijs weggelegd voor de (intern) begeleider? Op welke aspecten dien je te letten tijdens de leeslessen? En hoe vertaal je aandachtspunten uit lesobservaties naar concrete acties? Marita Eskes, leesexpert, schrijft in dit artikel over het belang van hoge verwachtingen, een heldere visie, ambitieuze doelen, duidelijke leesinstructies en een goed rolmodel. >>
Leesinterventies in groep 3
Problemen voorkomen is beter dan genezen
2019 – De leesontwikkeling verloopt niet bij elk kind even soepel. Met de juiste interventies in groep 3 kunnen leesproblemen veelal worden voorkomen of vroegtijdig worden aangepakt. Marita Eskes, leesexpert, bespreekt in dit artikel welke groepsbrede interventies en welke interventies voor risico- en sterke lezers bijdragen aan de preventie van leesproblemen. Dit uiterst praktische artikel is een ‘must’ voor elke leerkracht van groep 3, taal/leescoördinator en remedial teacher! >>
Technisch leren lezen en spellen
2019 – Om een goede begrijpende lezer te worden, is het noodzakelijk om technisch vlot te leren lezen. In groep 3 van de basisschool wordt hier veel aandacht aan besteed. In dit artikel bespreekt leesexpert Marita Eskes wat er allemaal bij komt kijken om leerlingen in groep 3 te leren lezen en spellen. Ze benadrukt de noodzaak dat leerkrachten uit groep 1, 2 en 3 samenhang aanbrengen in de leerlijn. Daarbij gaat ze uitvoerig in op drie zaken die in grote mate bijdragen aan leessucces in groep 3: fonologisch bewustzijn, fonemisch bewustzijn en letterkennis. Eskes bespreekt ook het belang van expliciete instructie bij het technisch lezen en geeft veel tips en handreikingen voor effectief handelen. >>
Close Reading: aandacht voor inhoud van de tekst
2019 – Dankzij de leesexperts van Expertis onderwijsadviseurs heeft het onderwijs in Nederland kennis gemaakt met Close Reading. Waar jarenlang leesstrategieën de begrijpend leesles domineerden, staat nu de inhoud van de tekst centraal. Daarbij gaat het om vragen als Wat wil de tekst ons vertellen? Wat kunnen we ervan leren? Wat wil de schrijver voor boodschap afgeven? Hoe kunnen we de personages uit het verhaal beschrijven?Dit artikel is geschreven door leesexpert Marita Eskes en beschrijft uit welke effectieve kenmerken een les Close Reading bestaat en hoe deze elementen vertaald kunnen worden naar de praktijk. >>
Close Reading in de onderbouw
Oktober 2018 – In de onderbouw wordt het begrijpend luisteren meestal met (prenten)boeken vormgegeven. Vaak wordt een bewuste aanpak ingezet, zoals interactief voorlezen. Kinderen leren daarbij om in gesprek te gaan over de tekst en over het verhaal, maar het ontbreekt soms aan diep tekstbegrip, waarmee wordt bedoeld dat kinderen afleidingen maken en de achterliggende boodschap begrijpen. Dit artikel gaat in op de vraag hoe Close Reading kan bijdragen aan dieper tekstbegrip en wat dit kan betekenen voor het werken met prentenboeken in de onderbouw. Dit artikel is geschreven door Marieke van Logchem, werkzaam als senior onderwijsadviseur en leesexpert bij Expertis onderwijsadviseurs, en leesexpert Marita Eskes. >>
Effectieve leesinterventies nader bekeken
Het belang van een goede leesvaardigheid
Juni 2017 – Sinds 2000 is de kennis over het leren lezen van jonge kinderen sterk toegenomen. Deze kennis kan als basis dienen voor het verbeteren van de praktijk van het leesonderwijs. In dit artikel worden deze nieuwste inzichten uitgewerkt door de leesdeskundigen Kees Vernooy en Marita Eskes. Zij gaan in op interventies bij jonge kinderen op het gebied van technisch lezen. >>
Een goede taalontwikkeling voor het jonge kind
2017 – Kinderen krijgen vanaf hun geboorte te maken met taal. Het ene kind komt echter veel minder in aanraking met taal dan het andere kind. Wat voor invloed heeft dit op de taalontwikkeling van een kind en hoe kunnen ouders bijdragen aan een goede taalontwikkeling van hun jonge kinderen? In dit artikel geeft Marita Eskes, leesexpert, antwoord op deze vragen. Tevens geeft zij tips voor ouders om jonge kinderen te stimuleren en begeleiden bij het verwerven van taal. >>
In principe kan elk kind leren lezen
2017 – Ongeveer een derde van de kinderen in groep 3 leert niet goed lezen, en eenzelfde percentage verlaat de basisschool zes jaar later met een ondermaats leesniveau. Toch kan volgens leesexpert Kees Vernooy in principe elk kind leren lezen, als je het maar op de juiste manier ondersteunt. Vernooy kijkt veel naar topuniversiteiten over de hele wereld. Wat doen zij? Wat zijn hun bevindingen en hoe vertaal je die naar de Nederlandse situatie? Vernooy gaat in op de rol van leerkrachten, leesmethoden, schoolleiders en ouders bij het versterken van het leesonderwijs. Daarbij benadrukt hij de rol die wetenschappelijke inzichten zouden moeten hebben bij het verbeteren van het leesonderwijs. >>
Het versterken van het begrijpend lezen door close reading
2016 – Veel scholen zijn zoekende naar het goed vormgeven van hun begrijpend leesonderwijs. Dat is niet verwonderlijk want ondanks alle inspanningen blijven veel leerlingen zwak in het omgaan met complexe teksten. De doorgeslagen en eenzijdige aandacht voor leesstrategieën en woordenschat heeft er niet toe geleid dat leerlingen tot dieper tekstbegrip kwamen, terwijl het daar wel om zou moeten gaan. Leerlingen vinden onderwijs in leesstrategieën vaak saai en vervelend, waardoor hun interesse en motivatie in het omgaan met teksten achterblijft. Vluchtig en oppervlakkig lezen is het resultaat. Dit verklaart de toenemende aandacht in Nederland voor close reading. Close reading heeft als doel om leerlingen tot dieper leesbegrip te brengen door teksten of delen ervan te lezen en te analyseren. De leesexperts dr. Kees Vernooy en dr. Dortie Mijs bespreken in dit artikel de kernelementen van close reading. Daarbij gaan ze ook in op het belang van metacognitief handelen bij het omgaan met teksten. Het artikel bespreekt wat close reading van leerlingen en leerkrachten vraagt. In toenemende mate is er bewijs dat close reading voor nagenoeg alle leerlingen effectief is. >>
Begrijpend lezen en het omgaan met verschillen
2015 – Onderzoek toont dat begrijpend lezen voor de toekomst van kinderen belangrijk is vanwege de sterke verbondenheid met school- en maatschappelijk succes. Begrijpend lezen wordt om die reden weleens de belangrijkste vaardigheid van de 21ste eeuw genoemd. Toch heeft zo’n 30 procent van de leerlingen in het basisonderwijs moeite met begrijpend lezen. Begrijpend lezen is een complex proces dat door vele factoren wordt beïnvloed. Leesexpert dr. Kees Vernooy bespreekt in dit artikel welke factoren het begrijpend leesproces beïnvloeden en welke vragen leerkrachten moeten stellen wanneer de resultaten tegenvallen. Vernooy gaat daarbij in op factoren op het niveau van de leerling, het niveau van de tekst en het niveau van de instructie. Het is van belang dat een school geïntegreerde aandacht heeft voor al deze factoren. Vernooy doet bij al deze factoren gerichte aanbevelingen voor de schoolpraktijk om het onderwijs in begrijpend lezen te versterken. >>
Peer tutoring
Leerlingen helpen andere leerlingen
2015 – Peer tutoring is een vorm van coöperatief of samenwerkend leren, een op onderzoek gebaseerde gestructureerde methodiek die leerkrachten helpt tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van vooral zwakke en gemiddelde, maar ook van sterke leerlingen. Ingezet bij het leesonderwijs betekent dit dat scholen hun goede lezers trainen om zwakke lezers te helpen. Internationaal onderzoek toont dat niet alleen de zwakke lezers, maar ook de goede lezers daarvan profiteren. Daarnaast komt er door de tutoractiviteiten voor de leerkracht tijd vrij om zelf risicolezers te helpen. Deze leerlingen hebben namelijk de leerkracht nodig om een betere lezer te worden. Peer tutoring werkt en versterkt de differentiatiecapaciteit van scholen. >>
Tekstbegrip: wat doet ertoe?
Het belang van verbanden en inferenties maken
2015 – Er moet in het primair onderwijs niet enkel aandacht zijn voor de ‘voorspellers van tekstbegrip’ als technisch lezen, woordenschat en voorkennis. Het is zaak dat de schoolleiding ook het belang van goede instructie en oefeningen rondom tekstbegrip bij leraren onder de aandacht brengt. Het herkennen van tekstrelaties en het maken van inferenties zorgen voor beter en dieper tekstbegrip. Hierdoor kan kennis beter worden opgeslagen en worden opgeroepen om nieuwe kennis aan te koppelen. De schoolleiding kan er voor zorgen dat leraren de juiste scholing ontvangen zodat leerlingen optimaal profiteren van instructie omtrent tekstbegrip. Leesexpert Marita Eskes bespreekt in dit artikel hoe die scholing eruit zou moeten zien. >>
Een goede leesstart
2015 – Uw leerlingen succeservaringen laten opdoen bij hun eerste kennismaking met geschreven taal, hoe doet u dat? Leren lezen is een cultureel proces, kinderen doorlopen dat niet vanzelf. Zeker de kinderen die thuis weinig met taal in aanraking komen en met een achterstand beginnen aan het onderwijs in groep 1. >>
Een goede schooltekst
2014 – Voor veel middelbare scholieren is lezen een probleem. Dit leidt niet alleen tot problemen bij taal, maar bij alle vakken. Vlot en vloeiend lezen, voldoende voorkennis van het onderwerp van de tekst en een goede woordenschat zijn belangrijk om te komen tot tekstbegrip. Onderzoek laat echter ook zien dat goede teksten leerlingen helpen goede lezers te worden. De lay-out van een tekst, signaalwoorden en inhoudelijke verbanden binnen de tekst dragen eraan bij dat leerlingen een schooltekst begrijpen. Daarnaast moeten leerlingen worden onderwezen in het omgaan met teksten. Expliciete instructie, modeling en begeleid toepassen van het geleerde zijn hierbij van groot belang. >>